Skip to main content
Outdated Browser

For the best experience using our website, we recommend upgrading your browser to a newer version or switching to a supported browser.

More Information

Fiction

Wink

By Pema Bhum
Translated from Tibetan by Tenzin Dickie
In this short story by Tibetan author Pema Bhum, set at the time of Mao Zedong’s death, a man’s family is redeemed by the chance actions of his ailing infant son.
Badges with the image of Mao Zedong
Gary Todd from Xinzheng, China, CC0, via Wikimedia Commons

It seemed that even the birds nestling atop the rafters of Tenpa’s house were tiring of the rain. They sat perched in a line along a wooden beam and watched the rain drizzling down. Cocking their heads this way and that, the birds crooned softly. A steady drip of water fell gently and steadily from the eaves of the house, the sound carrying throughout the courtyard.

Tenpa entered the gate carrying Darmar in the folds of his chupa. The birds resting atop the gate fled into the courtyard flapping their wings. Tenpa was wearing trousers that he had folded up to his knees. He was barefoot. Raising first one leg then the other, he washed the mud off his feet under the water dropping from his roof.

“Did the doctor look at the child?” asked Lhamo, who was picking out stones from a spill of grains on the balcony.

“Oh, oh. Darmar is throwing up.” Without answering Lhamo’s question, Tenpa hurried out into the courtyard at a near-sprint. He had a limp.  

Lhamo understood that Tenpa had no good answer. She picked up Darmar from out of Tenpa’s robes, cleaned up the bits of vomit from Darmar’s mouth and chin with the end of her kera, and then propped him up on the floor among the folds of some sheepskin chupas. Lhamo gave Darmar a kiss on the blue veins of his forehead and said, “Poor darling, Aba and Ama will take you to see the doctor very soon. And the doctor will give you a sweet candy pill.”

Tenpa took out a needle from his right collar and, using it to pull out a thorn embedded in the heel of his right foot, said, “When I said Darmar’s name, he almost took a look at him but when he heard my name he withdrew his hands.”

When Darmar gave a small cry, Lhamo placed in front of him Quotations from Chairman Mao Zedong and a button with Chairman Mao’s face on it, both of which he had been playing with earlier. But Darmar continued to cry and raise his hands to her, so Lhamo opened the book and showed him the picture of Chairman Mao, whereupon Darmar instantly stopped crying. Darmar grabbed the book with his hand and brought it to his drooling mouth.

Lhamo said, “If we sell these goatskins, it might be enough to buy his medicine. That old cleft-lipped Chinese buyer doesn’t come here anymore. Can’t we take them somewhere else to sell them?”

Heeding the proverb that a chewed-up thorn will not prick one again, Tenpa chewed at the thorn he had pulled out of his foot as he said, “Who knows where in China they sell these goatskins? And here I am, from one of the four bad elements, without the freedom to even go to the lower valley—” He broke off as someone opened their door. It was Gonpo, the leader of the work brigade.

“Today he has an important message to relay,” Tenpa thought to himself. During holidays and special occasions, as well as on days when work had to be halted because of rain or snow, it was the duty of the people belonging to the four bad elements to relay messages between the production team and the people. But this was the first time that the leader of the work brigade himself had come to Tenpa’s house.

Leader Gonpo was wearing a greenish raincoat and a pair of shining black rain boots. He entered the balcony and unbuttoned his raincoat as he said, “Looks like the skies have been torn apart. If we get two more days of rain like this, there is danger of the harvest going to rot. The sheaves of grain are already starting to heat up.” He took off his raincoat and put it on the balcony wall.

It seemed impossible that the leader of the work brigade should be at the home of a bad element but Gonpo was not only in their home, he was speaking so kindly to Tenpa and Lhamo that they couldn’t believe it was happening. They just looked at each other, without the faintest idea of how to respond to him. In fact, it didn’t even occur to them to offer him their welcome and greetings.

“Are your walls all right? Because of the rain, Aku Namgyal’s back wall has collapsed in one corner.” Leader Gonpo of the work brigade tried once again to strike up a conversation.

Aku Namgyal was Lhamo’s father. To ensure that Tenpa’s status as a bad element wouldn’t harm Lhamo’s family, he never visited Aku Namgyal’s house. Tenpa stuttered a reply, “Oh. Oh. That’s . . . that’s fine then.” Then he said to his wife, “Won’t you offer even a cup of tea to Leader Gonpo?” He pulled out a rug and insisted that Leader Gonpo sit on it.

“The weather may be very bad, but I have some very good news to give you,” said Leader Gonpo as he lit up a cigarette. “From today onward, you are a comrade of our revolutionary ranks. We have decided to take off your black hat of the four bad elements.” He patted the floor next to him in a signal for Tenpa to sit down.

Tenpa had never even imagined that the taint of his crime—using torn pages from Quotations from Chairman Mao Zedong as kindling for fire—might dissolve like this within a few short years. Uneasy as he sat shoulder to shoulder with Leader Gonpo, he kept only half his rear on the rug. There was a pause, but he could not even think of what to say to thank Leader Gonpo.

Leader Gonpo did not wait for Tenpa’s response. He continued, “The political reeducation work team came here and for six months we examined your behavior and your thoughts.” Leader Gonpo coughed up a piece of phlegm, which he spit out into the courtyard before continuing. “When we first heard that your son’s name was Darmar, Red Flag, then we felt that you were atoning for your crime—”

Tenpa felt that now was a chance to ask for some medicine for Darmar.  “My son has been sick for some days now.” He didn’t even realize that he had interrupted Leader Gonpo as he said in a trembling voice, “We couldn’t take him to the doctor because we don’t have the money. But maybe now I can request some medicine for my son?”

But Leader Gonpo, it seemed, just wanted to finish what he had to say. Without answering Tenpa’s question, he said,  “But just your son’s name alone wasn’t enough to take off this black hat of yours, that I don’t even need to tell you. As you well know, your ancestors’ crime of exploiting the poor masses was no small crime. We struggled with you and reeducated you, as you remember well.” He fixed his gaze on a scar on the right side of Tenpa’s head. He’d earned that scar from a struggle session.

Tenpa felt his scar beginning to itch. He found nothing to say in response to Leader Gonpo. The rain still fell steadily in the courtyard and rainwater drained continually from the roof.

“Comrade Tenpa,” thus Leader Gonpo addressed Tenpa. “Don’t sit there with that long face. Tomorrow we’ll announce the good news at the village assembly.”

Tenpa thought again about his son needing a doctor and said, “Mr. Leader . . . uh . . . uh . . . My son has been sick for three days . . .”

“I see, I see. Your son needs medicine . . .” Leader Gonpo started to say, but then another thought struck him. “Oh, no, when we take off your bad hat of the four black elements, then you will be just like anyone else. You won’t need to pay for medicine when you go to the hospital, will you?” he said, looking at the sky. The rain had stopped and the sky was just clearing.

Lhamo came out of the kitchen to pour some tea for Leader Gonpo and her husband. She had Darmar strapped on her back and she carried a thermos in her right hand and two cups in her left. From the kitchen, she must have heard what Leader Gonpo. Her eyes were red at the edges. Darmar held a wet piece of paper in his hand, which he put into his mouth and gurgled.

Lhamo bent down to pour some black tea for the leader of the work brigade. In a low voice, she said, “We don’t have any cows or dris . . .” but Leader Gonpo interrupted her before she had finished. “Not at all, not at all. The black tea is a good match for this black weather,” he said.

As Lhamo was pouring tea into Tenpa’s cup, the wet piece of paper in Darmar’s hand dropped down in front of Leader Gonpo and Tenpa. It was the picture of Chairman Mao torn from the pages of Quotations from Chairman Mao Zedong. The picture was not only sodden with Darmar’s drool but on the right side it was torn from the eye to the shoulder. The remaining part of the eye stared out at Leader Gonpo and Tenpa.

From his perch behind Lhamo’s back, Darmar waved two small hands at Leader Gonpo and Tenpa and gurgled at them. He didn’t look sick at all. Leader Gonpo started to smile but then suddenly his smile vanished. He stubbed out his cigarette, paused for an instant, then stood up and left. When he reached the courtyard, he came back to the balcony, grabbed his raincoat, and without saying a word or looking at them once, he slammed the main door behind him and left. From the cigarette stub that he put out on the ground rose a thin blue smoke.

“I took Quotations from Chairman Mao Zedong away from the child. It never even occurred to me that Mao’s picture had torn and Darmar still had it in his hands,” said Lhamo with tears in her eyes as she threw out the leftover tea from Leader Gonpo’s teacup in the courtyard. Tenpa didn’t say anything. He just stared into the courtyard. The water had stopped dripping from the roof and it was silent now. Here and there a bubble burst in the puddles collecting on the ground.

 

2

Tenpa was awake but remained in bed. He lit his pipe, inhaled, and asked, “What time is it?” The dim lamp hanging from the pillar by the hearth flickered. Beneath the lamplight. Lhamo was wrapping up three porcelain bowls in a dishrag.

She replied, “It’s hard to say. I can’t see the stars because of the clouds. But the cocks have yet to crow.”

Putting the bowls in a shoulder bag, she said, “Do we really have to leave in this way? There are so many copies now of Quotations from Chairman Mao Zedong that a lot of families don’t know what to do with them and throw them in the trash.”

“Whatever people did with Quotations from Chairman Mao Zedong before the Line Education Movement, do you think that it’s OK to do that now during the Line Education Movement?”

Tenpa asked Lhamo the question but answered it himself in a loud voice, “No, it’s not OK!” He woke Darmar, who was sleeping next to him. The child gave a low cry, and Tenpa stopped talking and put his hand on Darmar. Moving his lips a little, Darmar fell back asleep.

Tenpa continued speaking, but in a very low voice now.“That’s why that shit Leader Gonpo left so suddenly yesterday, because it’s not OK. Didn’t you see yesterday how furious he was when he left? Didn’t you hear how furious he was when he slammed our door?” Tenpa’s voice rose again as he was speaking.

Lhamo knew that when Tenpa felt as if she was challenging him, his words not only became harsher but he could even raise a hand to her. Usually when Tenpa became very angry, Lhamo kept quiet but this time she could see that the end result of their flight might well be that they’d have nowhere to go and no home to return to. Instead of backing down as Tenpa got angrier, Lhamo kept trying to put off their escape.

“Of course I would go if I can get to Ogya County and get that Chinese doctor to look at the child, but who knows if we can get him to her? Who knows if she’s even there . . .”  said Lhamo as she pinned the Chairman Mao button on her undershirt in the hope that it might help to keep Darmar quiet on the way.

“The child . . . After I have been arrested, will you still stand there asking when can we get the child to a doctor?” he said and sucked at his pipe.

Lhamo began to cry. Darmar woke up and began to cry as well. As they both cried, Tenpa found it difficult to stay angry. He gave a small cough and said, “Before they catch me, I must try and get Darmar to a doctor or . . .” He choked up and could not finish his sentence. Just then from a distance came the faint crowing of a cock, “Cock-a-doodle-doo!” Then, from another direction came a clearer and stronger crowing. Then their neighbor’s cock also began to crow.

Tenpa put his pipe away in his tobacco pouch. He put on the fur-lined coat he was wearing as a blanket. As he got up from bed, he said to himself, “May the Lamas save us and keep us from meeting anyone on our way!”

“May the Lamas save us, may the Lamas save us! In the last few days, that’s all you have been saying, ‘May the Lamas save us!’” said Lhamo as she unhooked the lamp from the pillar and brought it near Tenpa. She held the lamp aloft and they both looked at Darmar’s face for a moment. She continued, “Didn’t you use to say that Ogya County is so advanced and that in Ogya County no one says ‘May the Lamas save us’? They only say, ‘May Chairman Mao save us!’”

Darmar’s eyelids fluttered and then closed in sleep again. A soft snore came from him. His lips were dry and a little cracked, and a couple of thin blue veins stood out on his forehead just below a tuft of hair. A small wooden parrot with a broken beak lay to the right of his pillow. This parrot was Darmar’s only toy, one that Tenpa had carved by hand from a piece of wood. Although Darmar used to play with this toy constantly, ever since he became sick, he cried whenever he saw it.

“His fever hasn’t gone up but I wonder, what if it rises at night?” said Tenpa as he briefly touched Darmar’s forehead with the back of his hand. He roused Darmar from his sleep and bundled him into the front fold of Lhamo’s chupa where her dress made a deep pocket at the waist and took the lamp from her hand. Darmar began to cry again but Lhamo, rocking and shushing him with her body, put a breast in his mouth and he quieted down.

By the time Tenpa dipped his fingers two or three times into the tsampa bowl and finished the breakfast that Lhamo had prepared for him, the cocks had crowed again. “Let’s go, let’s go. The cocks have crowed a second time,” said Tenpa. He slung the bag on his shoulder and went to the door.

But Lhamo, instead for going for the door, made her way toward the shelves on the wall. She picked up two porcelain bowls and a wooden one and placed them on the hearth. Coming toward Tenpa, she took out the bundle of butter from his bag and put a dollop of butter into each bowl. Then she poured tea that was still hot from a kettle into the bowls, one by one.

“Come now,” Tenpa said. He stood in the doorway waiting for her. Lhamo watched the butter melt slowly in the bowls. Lhamo wanted to say something but she didn’t know what. She felt her throat close as she teared up. She picked up some soot from the chimney with her fingertip and marked Darmar between the eyes with this soot to protect him from harm and evil spirits. Then she blew out the lamp and followed Tenpa out the door.

They walked out of their main gate. They heard a dog bark in the village, and then a dog appeared suddenly in front of them. Inside Lhamo’s robes, Darmar started to cry but stopped right away. Perhaps Lhamo suckled him. The stray dog approached them. As it neared them it stopped barking and whined instead and rubbed against Tenpa and then Lhamo with its head and licked them. Then other stray dogs appeared and did the same, rubbing against them with their heads and licking them. Lhamo said to herself, “Poor dogs. They must know that we are going far, far away.”

 

3

“Oh, we are here,” yelled Tenpa as he realized that the crowd of houses clustering in the center of the green plain that stretched out in front of them was the seat of Ogya County. Perhaps Lhamo didn’t hear her husband because she gave him no answer. At one end of the back of the tractor, Lhamo had covered Darmar’s head with the end of her kera belt to keep the dust out of his face and she was holding Darmar tightly against her body so that he wouldn’t be jarred too much by the tractor’s rattling. It wasn’t necessary to answer, anyway. In a moment, the tractor that was carrying them came to a stop and went quiet. When Tenpa got up to check, they had arrived at the town. He saw two soldiers from the People’s Army with rifles in front of the tractor, but just then a storm of dust rose and obscured everything around them. When the dust settled, he saw that the soldiers were speaking to their driver.

“But how did they know that we were in this tractor?” said Tenpa to himself, assuming that the soldiers knew they had run away and were there to seize them. Lhamo, in answer, held Darmar to her mouth. In her arms, Darmar’s eyes were wide open as he stared up at the sky. The soot that Lhamo had laid between his eyes that morning was no longer a line between his eyebrows and was now smeared all over his forehead and his eyebrows. Lhamo put some spit on Darmar’s forehead and tried to wipe the soot off with the end of her kera.

One of the armed soldiers came to the rear of the truck and said to Tenpa and Lhamo, “Get off. Get off. Go that way,” he said, pointing. Tenpa began walking that way with Lhamo following him. The soldier walked behind Lhamo, still carrying his rifle across his shoulder. They had no idea where the soldier was taking them.

Tenpa looked back. The tractor still idled by the side of the road. The driver and the other soldier still stood there by the car. Darmar was crying now in Lhamo’s arms, giving out a low wail every now and then.

The street where they stood was the town’s only street. The street ran very wide and very straight. All the administrative buildings of the town were built on either side of this street. From the loudspeakers mounted on electric poles along the sidewalks came a music that neither Tenpa nor Lhamo had ever heard before. The people who were on the road walked silently without speaking to each other. They all wore black armbands on their upper arms and white cloth flowers pinned to their chests. Rows of armed soldiers were posted along intervals on the street.

The soldier led Tenpa and Lhamo, who were trying to make sense of all these things, into a yard. The yard was basically a grassy meadow with three houses in the center. Perhaps it was because the soldiers kept animals outside this meadow, but here the grass grew long and yellow compared to the pastures outside the meadow. There were ten or so people loitering by the houses. They seemed to be strangers to each other. A man next to a grazing yak sat smoking his pipe. When Tenpa saw him, he felt the itch to smoke too and he touched his pipe.

“Wait here for a moment,” said the soldier to Tenpa and Lhamo, leaving them at the door of the first house. The soldier was just about to knock on the door when the door opened. Out walked a man who seemed very drunk. He kept his eyes carefully on his feet and swayed as he walked. Another armed soldier took this man by the sleeve and led him toward the group of people on the right.  

Inside the house, Tenpa and Lhamo could no longer hear the loud music of the street. But they could hear another sound now, the banging and hissing of a metal stove. Tenpa was reminded of the day a few years ago when he came to town as a stable-hand for some Chinese horse traders. After herding the horses that the Chinese traders had brought down from the mountains, they had gone into someone’s house, and Tenpa had heard the same banging and hissing of the metal stove then.

Darmar began to fuss and cry into Lhamo’s chupa. Lhamo tried to suckle him again to make him stop but although Darmar suckled at the breast in his mouth, he still sobbed through his nose. He closed one hand on the button of Chairman Mao pinned to Lhamo’s chest. When Lhamo tried to loosen Darmar’s hand from the button, he let the breast slip from his mouth and gave a loud wail.

A man sat at a table facing them and smoking. The soldier who brought them into the house went toward him. This other man, obviously an officer or a superior, had the same black armband and white flower on his chest. A small handgun in a leather holster hung from its belt on the wall behind him. Below the handgun was a marble bust of Chairman Mao on a stack of four books, all collections of Chairman Mao’s speeches and writings. The bust seemed to be looking down at the chief’s table. The soldier said something in a low voice to the officer. The officer looked at Lhamo. When he blinked, the muscle of his cheek twitched in a tic. Lhamo wondered if Tenpa was mad that she had pinned Chairman Mao’s button on her chest and hid it from him. But Tenpa didn’t seem mad at all. Still looking at Lhamo, the officer slowly got up from his chair. The muscle of his cheek twitched faster and harder; his cheek now twitched twice in one blink of his eye.

Tenpa was going to confess it was him who had pinned Chairman Mao’s button to Lhamo’s undershirt in order to keep Darmar quiet. The words “It was me” were on the very tip of his tongue. Tenpa had expected to hear the officer rage and thunder at them, so when the officer said in a low and sad voice, “Our peerless and wonderful leader Chairman Mao has passed away today,” he wasn’t sure he had heard correctly. “Can Chairman Mao actually die, after all, like other people?” he thought.  

The officer gave each of them a black armband and a white flower made of cloth. “This is to symbolize our mourning for Chairman Mao’s death. If you are seen out on the street without wearing these, another soldier will bring you back here. If you come in here a second time, I can’t allow you outside again. Then we’ll put you with those other detainees we are holding over there.”

Tenpa let out a breath as he realized that their being brought to this house had nothing to do with their flight. He remembered the man next to the young yak who was smoking a pipe, and feeling the itch to smoke again, he raised his hands to touch the pipe in his chupa. Seeing the black armband and the white flower in his hands, he wondered, “But is a bad element allowed to mourn Chairman Mao’s death?”

Just then Darmar gave a small cry and Tenpa, starting as if he had been woken from sleep, stared at Darmar. Darmar’s eyes blinked open and closed, his lips also opened and closed. His lips were dry and Tenpa could see a little crack on his lips.  

“Poor kid,” the officer said. “See how his tiny hands grab at Mao’s button. Even though he can’t even speak yet, he knows in his heart that something terrible has happened.” He patted Darmar on the head and said, “When did he begin doing this?”

The picture of Chairman Mao from yesterday, torn and soaked in Darmar’s drool, flashed in front of Tenpa’s eyes. He said, “Early this morning.”  

“See,” said the officer. “Even though Chairman Mao passed away last night, the sad news was not circulated until this afternoon. It seems your son knew something had happened even before the announcement was made.” His cheek twitched again.

Tenpa and Lhamo went outside the house. The loudspeakers were still broadcasting. But instead of the same loud music from before, now the speakers were loudly broadcasting something in Tibetan. “The Central Committee of the Communist Party of China, the Central Military Commission of the Communist Party of China, the State Council of the People’s Republic of China . . .” The names of the governmental bodies were being read out loud very slowly and clearly.

The soldier who brought them into the compound brought them back to the gate, pointed to the left side of the street, and said, “Look up there. Go and join those people up there.” Tenpa knew that that was where the town hall was. When he had been in that town all those years ago to herd horses for the Chinese traders, he had come here often to watch movies. But he could not even begin to guess why they were supposed to go there now and why people were gathering there. However, the county hospital was just beyond the town hall.

There was only a wall between them. Tenpa remembered the gray-haired Chinese woman doctor who cared only about people’s health and not at all about their class status. Wearing her glasses on her nose, she had pressed the stethoscope to his chest and his back and listened carefully. This was all those years ago, during the time Tenpa worked for the Chinese horse traders, but he remembered it as if it had happened yesterday.

Tenpa had brought his family to Ogya County because of this hospital and this doctor. Now that they were here, why did they have to go inside the hall? How long would it take inside? In any case, was the gray-haired Chinese doctor even at this hospital? Tenpa wondered. He wanted to ask the Chinese soldier but he was nowhere to be seen now. Instead a horse carrying an antelope on its back trotted into his view. He could see a scattering of dried blood on its shoulder. A soldier wearing two long rifles on his back led this horse. In front of them walked a strong-looking fellow in a new sheepskin chupa and a pair of black sunglasses; the man’s hands were tied behind his back with a rope, the end of which rope the soldier held in his hands as well, leading both man and horse.

“How pathetic of Chairman Keldo,” said one of two women walking next to Tenpa and Lhamo. She looked around and then said to her friend, her voice dropping lower as she spoke, “He must have wanted some delicious antelope momos tonight. How would he have guessed, even in his wildest dreams, that Chairman Mao had passed away?” She looked again at the horse carrying the antelope. The other girl said, “Aku Tseten too, not knowing that Chairman Mao had kicked the bucket”—she immediately stuck her tongue out, looked around, then continued—“not knowing that Chairman Mao had passed away, he was drinking up by the Sho River when they arrested him.”

Tenpa remembered the drunken man that he and Lhamo saw earlier in the compound, the one who could only stare at his feet. Just then, Lhamo gave a low cry and Tenpa turned around to look at her. She held Darmar closely to her breast, watching him as she walked. The veins in his forehead were bluer and his cheeks redder than before. As Darmar blinked his eyes, weakly opening and closing his eyelids, Tenpa noticed that his eyes looked paler and whiter than before.

They heard a voice saying, “Step in, step in. Don’t block the way.” Tenpa assumed that they were now where the soldier had said they should go. Two lines of soldiers from the People’s Army stood watch as two long lines of people weaved between them, one line going indoors and another coming outdoors. Tenpa and Lhamo were in the line going indoors and they found themselves pushed into the hall. As they entered, the loud music they had heard earlier from the loudspeakers filled their ears again. Then Tenpa saw the huge portrait of Chairman Mao hanging from one of the walls. It was a black and white portrait, not color, and it had a black border drawn all around it. Heaps of white cloth flowers were scattered in front of the portrait, making a round rosary as tall as a man. Two soldiers stood at attention, stiff and unmoving, on each side of the portrait, rifles on their shoulders and eyes fixed in front of them.

The line moved, sweeping Tenpa and Lhamo toward the portrait of Chairman Mao. Even though the hall was huge, the music being blasted from the speakers was so loud that it almost felt as if the hall couldn’t contain this music. No one in line spoke or said anything, but the sounds of sniffles and sobbing came from both in front of them and behind. At times someone would wail in a loud voice. Tenpa felt a little uneasy that neither he nor Lhamo felt like crying.

He watched carefully to see what he should do when he got in front of Chairman Mao’s portrait. The majority of the people stood there for a moment then bowed three times before leaving. A woman who looked Chinese bowed three times very quickly as soon as she came in front of the portrait, then pressed her hand to her mouth, probably to stop herself from crying, and left. An old woman, supported by a young man, exclaimed in a loud cry as she stood in front of Chairman Mao’s portrait, “Oh, Red Sun!” She bowed in front of Chairman Mao’s portrait and then, instead of straightening like other people, she stayed there bowed from the waist. “Oh, this fate of ours,” she said as she began to cry and wail. “Oh, Red Sun of our hearts, how could you go and leave us behind?” She gave a terrible scream. Just then Tenpa felt Lhamo tugging at his clothes. Darmar’s mouth was open wider than before, and his eyes looked even whiter and paler than before. When Tenpa held his ear to Darmar’s nose, he heard a thin, wheezing breath. Tenpa pulled Lhamo out of the line. The old woman, now supported by two young men, also pulled out of the line and came near Tenpa and Lhamo. “Kema! Kema kehu!” she was shouting and her cries were even louder than before. “Oh Chairman Mao, you . . .” she could not get the words out.

“Mother, mother,” said one of the young men helping her as they led her toward the gate. Tenpa and Lhamo followed them. Lhamo, holding Darmar closely to her breast, sobbed as she walked behind Tenpa. As they reached the exit, the lines moving in and out the door stalled as people made way for them to pass, staring at Tenpa and Lhamo as they let them through. When they made it outside the hall, a man wearing a camera around his neck ran up to them and said, “The hospital is this way!” Then, running in front of them, he began to take picture after picture.

When the doctor took Darmar from Lhamo’s arms, his tiny right hand was still clasping the button of Chairman Mao at Lhamo’s breast. They pulled his fingers open one by one to loosen the button. This time he didn’t cry. The photographer wove in and out, moving this way and that way, taking endless pictures of them. The flash of photography lit up Lhamo’s chest again and again. As soon as Darmar’s mouth let go of Lhamo’s breast, she unrolled her undershirt to cover herself.

 

4

“Ama, Ama! Look at his face!” Lhamo gave a cry of wonder. Whenever Lhamo was happy, she easily cried out in wonderment over such small matters. Two days ago Darmar began to eat tsampa and in those two days, Lhamo gave many cries of delight and wonder. Darmar sat with a small porcelain bowl full of tsampa porridge in front of him, with tsampa smeared all over his hands and his mouth. It was this sight that caused Lhamo to burst out in delight.

“All right, this is it,” said Tenpa, looking out the window.

“What is it?” asked Lhamo and she went to the window to look out too.

Outside, the nurse who checked Darmar’s temperature was speaking with an official from the Public Security Bureau and another man. She was pointing out their room, the sick room where Darmar was kept, to the men.

“They can go ahead and arrest me,” said Tenpa, looking out the window. “The child’s getting better now. But how will you two get back to our village?”

“How will we go back home without you?” Lhamo cried, interrupting him.

“Pa, pa, pa . . . da, da, da . . .” Darmar’s babbling dried Lhamo’s tears. His face and his right hand smeared with tsampa again, he continued making his nonsensical sounds.

A man entered their room, calling out “Comrade Tenpa” as he did so. It was the man Tenpa had seen from his window, the man with the Public Security Bureau official.

The PSB man entered the room after him. The official had a smile on his face, but he stayed silent and didn’t say anything.

The other man said, “I heard that your child had taken ill. But I wasn’t able to come and visit before because the last few days I have been so busy arranging the mourning ceremonies following the departure of the Red Sun.”

The PSB official, noticing that Tenpa and Lhamo looked completely bewildered, explained, “This is Chairman Keldo of the Revolutionary Committee of Ogya County.” He looked at Chairman Keldo and then said, “It was the chairman who ordered that your son should be well looked-after.” He looked toward Chairman Keldo again.

“Yes,” Chairman Keldo said, “when I heard that such a small child was so inconsolable at the death of Chairman Mao, I felt such concern and sorrow for him.” He looked around at the hospital room and said, “How is the room? Is there anything that you are lacking?” Before Tenpa and Lhamo could answer, the PSB official said, “Oh yes, this is a special room Chairman Keldo ordered for you. Otherwise, that’s where you would be staying right now.” He pointed out the window at the hospital’s yard.

The yard was full of cotton and felt tents. By the door of one tent, an old man picked lice from the sheepskin chupa spread out in front of him. Near him two naked children played.  

Chairman Keldo sat down on Darmar’s bed. He stretched out his hand to pat Darmar on the head but this frightened Darmar, who cried and held out his hands for Lhamo. As Lhamo prepared to pick him up, Chairman Keldo took out a plastic Chairman Mao button from his shirt pocket and showed it to Darmar. Darmar stopped crying as soon as he saw Chairman Mao’s smiling face.

“I have pulled out the pin from the button,” said Chairman Keldo, looking at the Mao pin on Lhamo’s chest, and, seeing Lhamo flex her hands, he looked at Darmar again and said, “When you grow up, I will buy you a Red Army uniform and a Red Army hat. Then, with a button of Chairman Mao pinned to your lapel, you will look like a proper soldier indeed.” Darmar looked back at Chairman Keldo and, raising the Mao button in his hand, said, “Pa, pa, pa . . .da, da, da.” And it seemed almost as if he were saying something in response to Chairman Keldo.

“I read all the news. It is no ordinary thing when a child of such tender years is so grieved at the passing of Chairman Mao that he actually falls ill,” Chairman Keldo said. He unfolded the newspaper tucked under his arm and showed it to Tenpa and Lhamo. Both Tenpa and Lhamo were astonished when they saw the photos in the newspaper. The first picture they saw was of the old woman in the hall. Her body was still bowed but she was lifting her face, her hair clumped together from her tears and her eyes closed. Her mouth was open, to mutter prayers, and they could see clearly where her teeth had fallen out. To the right of this photo was a photo of Darmar, with his mouth still fastened to Lhamo’s breast, holding on tightly with one hand to the Mao button on Lhamo’s chupa. When Lhamo saw her breast in the picture, she couldn’t help pulling up the collar of her chupa. There was a lot of writing beneath the two photographs. Tenpa slowly read the large caption “A one-year-old . . . infant . . . to . . . a seventy-year-old . . . mourn . . .” 

“It appears that on September 9 Darmar held on to Chairman Mao’s button and began to cry for two whole days and nights, is that right?” Chairman Keldo asked them.

Lhamo, who had no idea how to answer this question, looked at Tenpa. Tenpa was also flustered. “Yes, yes. But he is now getting better. He even ate some tsampa porridge yesterday.”

Although Tenpa’s response didn’t quite answer Chairman Keldo’s question, he just said, “How would such a small child have so much devotion to Chairman Mao without the good influence of his parents? If our county had a family such as yours, they would be the jewel of the county.” Tenpa and Lhamo were completely astonished. Lhamo just looked at Tenpa. Tenpa wanted to say something in response, but the words were stuck in his throat.

When Chairman Keldo saw how dumbfounded the couple was, he said, “We were hoping that we can get your family to stay in our county. We went ahead and assigned you to the production team, and, from the Revolutionary Committee, we got a tent and some milking and pack animals for you.” He looked at the PSB official.

The PSB official took out some documents from his shoulder bag and said to Tenpa, “Please stamp your fingerprint here.” Tenpa, confused and bewildered, just stood there in shock.

Chairman Keldo said, “The production team isn’t far from the center of town. A journalist will come to see you the day after tomorrow.” He opened the hospital room door and left.

The PSB official took Tenpa’s finger, pressed it into the inkpad, then pressed it on the document and said, “Tomorrow evening I’ll come to take you to the Production Brigade.” He closed the door behind himself.

Tenpa was still in shock. The door opened again and the PSB official stuck his head inside the door and said to them, “There’s no need to tell anyone that you are not a native of this village. No need to tell the journalist, either.” And again he closed the door behind him.

The tip of Tenpa’s finger, which had been dipped in the ink pad, felt cool and chilled. He looked at the red pad of his finger—underneath the red ink, to his great surprise, he could see in his fingertip the image of a white conch that coiled to the right. At least once a day Tenpa looked at his fingertips when he was eating tsampa porridge and he wondered why he had never noticed this white conch on his fingertip before.

Just then, Tenpa caught a whiff of a distinctive odor. And he heard Lhamo utter another one of her joyful exclamations of wonder, “Look at this little demon child!” When Tenpa looked at Darmar, he saw that this time Lhamo’s joyful exclamation celebrated no small thing. Darmar had loosed on the bed a soft pile of stool rounded like a coin. His mouth drooling, he was dragging the Chairman Mao button through this soft stool and babbling the same nonsensical sounds, “Pa, pa, pa . . . da, da, da.”

This was the first time in a great many days that Darmar had passed stool. At the sight of this, Tenpa felt a smile appear on his face, the first smile in a great many days to grace his face. Then the smile disappeared swiftly. Tenpa quickly locked the door from the inside. Lhamo hurriedly took the button from Darmar’s hands and, taking a large sip from the leftover tea in the teacup, spit the tea out over the button. But most of the tea she spat out missed the button. Where a drop of tea fell on the button, it cleared up one smiling eye of the Chairman. As Tenpa and Lhamo looked at the button where Chairman Mao appeared to have one eye open and one eye closed in a wink, it seemed to them as if the Chairman were sharing with them a playful and secret sign. 

 

READ MORE: January 2018 Issue, “Singular and Universal,” Stories of Parents and Children

© Pema Bhum. By arrangement with the author. Translation © 2015 by Tenzin Dickie. All rights reserved.

English Tibetan (Original)

It seemed that even the birds nestling atop the rafters of Tenpa’s house were tiring of the rain. They sat perched in a line along a wooden beam and watched the rain drizzling down. Cocking their heads this way and that, the birds crooned softly. A steady drip of water fell gently and steadily from the eaves of the house, the sound carrying throughout the courtyard.

Tenpa entered the gate carrying Darmar in the folds of his chupa. The birds resting atop the gate fled into the courtyard flapping their wings. Tenpa was wearing trousers that he had folded up to his knees. He was barefoot. Raising first one leg then the other, he washed the mud off his feet under the water dropping from his roof.

“Did the doctor look at the child?” asked Lhamo, who was picking out stones from a spill of grains on the balcony.

“Oh, oh. Darmar is throwing up.” Without answering Lhamo’s question, Tenpa hurried out into the courtyard at a near-sprint. He had a limp.  

Lhamo understood that Tenpa had no good answer. She picked up Darmar from out of Tenpa’s robes, cleaned up the bits of vomit from Darmar’s mouth and chin with the end of her kera, and then propped him up on the floor among the folds of some sheepskin chupas. Lhamo gave Darmar a kiss on the blue veins of his forehead and said, “Poor darling, Aba and Ama will take you to see the doctor very soon. And the doctor will give you a sweet candy pill.”

Tenpa took out a needle from his right collar and, using it to pull out a thorn embedded in the heel of his right foot, said, “When I said Darmar’s name, he almost took a look at him but when he heard my name he withdrew his hands.”

When Darmar gave a small cry, Lhamo placed in front of him Quotations from Chairman Mao Zedong and a button with Chairman Mao’s face on it, both of which he had been playing with earlier. But Darmar continued to cry and raise his hands to her, so Lhamo opened the book and showed him the picture of Chairman Mao, whereupon Darmar instantly stopped crying. Darmar grabbed the book with his hand and brought it to his drooling mouth.

Lhamo said, “If we sell these goatskins, it might be enough to buy his medicine. That old cleft-lipped Chinese buyer doesn’t come here anymore. Can’t we take them somewhere else to sell them?”

Heeding the proverb that a chewed-up thorn will not prick one again, Tenpa chewed at the thorn he had pulled out of his foot as he said, “Who knows where in China they sell these goatskins? And here I am, from one of the four bad elements, without the freedom to even go to the lower valley—” He broke off as someone opened their door. It was Gonpo, the leader of the work brigade.

“Today he has an important message to relay,” Tenpa thought to himself. During holidays and special occasions, as well as on days when work had to be halted because of rain or snow, it was the duty of the people belonging to the four bad elements to relay messages between the production team and the people. But this was the first time that the leader of the work brigade himself had come to Tenpa’s house.

Leader Gonpo was wearing a greenish raincoat and a pair of shining black rain boots. He entered the balcony and unbuttoned his raincoat as he said, “Looks like the skies have been torn apart. If we get two more days of rain like this, there is danger of the harvest going to rot. The sheaves of grain are already starting to heat up.” He took off his raincoat and put it on the balcony wall.

It seemed impossible that the leader of the work brigade should be at the home of a bad element but Gonpo was not only in their home, he was speaking so kindly to Tenpa and Lhamo that they couldn’t believe it was happening. They just looked at each other, without the faintest idea of how to respond to him. In fact, it didn’t even occur to them to offer him their welcome and greetings.

“Are your walls all right? Because of the rain, Aku Namgyal’s back wall has collapsed in one corner.” Leader Gonpo of the work brigade tried once again to strike up a conversation.

Aku Namgyal was Lhamo’s father. To ensure that Tenpa’s status as a bad element wouldn’t harm Lhamo’s family, he never visited Aku Namgyal’s house. Tenpa stuttered a reply, “Oh. Oh. That’s . . . that’s fine then.” Then he said to his wife, “Won’t you offer even a cup of tea to Leader Gonpo?” He pulled out a rug and insisted that Leader Gonpo sit on it.

“The weather may be very bad, but I have some very good news to give you,” said Leader Gonpo as he lit up a cigarette. “From today onward, you are a comrade of our revolutionary ranks. We have decided to take off your black hat of the four bad elements.” He patted the floor next to him in a signal for Tenpa to sit down.

Tenpa had never even imagined that the taint of his crime—using torn pages from Quotations from Chairman Mao Zedong as kindling for fire—might dissolve like this within a few short years. Uneasy as he sat shoulder to shoulder with Leader Gonpo, he kept only half his rear on the rug. There was a pause, but he could not even think of what to say to thank Leader Gonpo.

Leader Gonpo did not wait for Tenpa’s response. He continued, “The political reeducation work team came here and for six months we examined your behavior and your thoughts.” Leader Gonpo coughed up a piece of phlegm, which he spit out into the courtyard before continuing. “When we first heard that your son’s name was Darmar, Red Flag, then we felt that you were atoning for your crime—”

Tenpa felt that now was a chance to ask for some medicine for Darmar.  “My son has been sick for some days now.” He didn’t even realize that he had interrupted Leader Gonpo as he said in a trembling voice, “We couldn’t take him to the doctor because we don’t have the money. But maybe now I can request some medicine for my son?”

But Leader Gonpo, it seemed, just wanted to finish what he had to say. Without answering Tenpa’s question, he said,  “But just your son’s name alone wasn’t enough to take off this black hat of yours, that I don’t even need to tell you. As you well know, your ancestors’ crime of exploiting the poor masses was no small crime. We struggled with you and reeducated you, as you remember well.” He fixed his gaze on a scar on the right side of Tenpa’s head. He’d earned that scar from a struggle session.

Tenpa felt his scar beginning to itch. He found nothing to say in response to Leader Gonpo. The rain still fell steadily in the courtyard and rainwater drained continually from the roof.

“Comrade Tenpa,” thus Leader Gonpo addressed Tenpa. “Don’t sit there with that long face. Tomorrow we’ll announce the good news at the village assembly.”

Tenpa thought again about his son needing a doctor and said, “Mr. Leader . . . uh . . . uh . . . My son has been sick for three days . . .”

“I see, I see. Your son needs medicine . . .” Leader Gonpo started to say, but then another thought struck him. “Oh, no, when we take off your bad hat of the four black elements, then you will be just like anyone else. You won’t need to pay for medicine when you go to the hospital, will you?” he said, looking at the sky. The rain had stopped and the sky was just clearing.

Lhamo came out of the kitchen to pour some tea for Leader Gonpo and her husband. She had Darmar strapped on her back and she carried a thermos in her right hand and two cups in her left. From the kitchen, she must have heard what Leader Gonpo. Her eyes were red at the edges. Darmar held a wet piece of paper in his hand, which he put into his mouth and gurgled.

Lhamo bent down to pour some black tea for the leader of the work brigade. In a low voice, she said, “We don’t have any cows or dris . . .” but Leader Gonpo interrupted her before she had finished. “Not at all, not at all. The black tea is a good match for this black weather,” he said.

As Lhamo was pouring tea into Tenpa’s cup, the wet piece of paper in Darmar’s hand dropped down in front of Leader Gonpo and Tenpa. It was the picture of Chairman Mao torn from the pages of Quotations from Chairman Mao Zedong. The picture was not only sodden with Darmar’s drool but on the right side it was torn from the eye to the shoulder. The remaining part of the eye stared out at Leader Gonpo and Tenpa.

From his perch behind Lhamo’s back, Darmar waved two small hands at Leader Gonpo and Tenpa and gurgled at them. He didn’t look sick at all. Leader Gonpo started to smile but then suddenly his smile vanished. He stubbed out his cigarette, paused for an instant, then stood up and left. When he reached the courtyard, he came back to the balcony, grabbed his raincoat, and without saying a word or looking at them once, he slammed the main door behind him and left. From the cigarette stub that he put out on the ground rose a thin blue smoke.

“I took Quotations from Chairman Mao Zedong away from the child. It never even occurred to me that Mao’s picture had torn and Darmar still had it in his hands,” said Lhamo with tears in her eyes as she threw out the leftover tea from Leader Gonpo’s teacup in the courtyard. Tenpa didn’t say anything. He just stared into the courtyard. The water had stopped dripping from the roof and it was silent now. Here and there a bubble burst in the puddles collecting on the ground.

 

2

Tenpa was awake but remained in bed. He lit his pipe, inhaled, and asked, “What time is it?” The dim lamp hanging from the pillar by the hearth flickered. Beneath the lamplight. Lhamo was wrapping up three porcelain bowls in a dishrag.

She replied, “It’s hard to say. I can’t see the stars because of the clouds. But the cocks have yet to crow.”

Putting the bowls in a shoulder bag, she said, “Do we really have to leave in this way? There are so many copies now of Quotations from Chairman Mao Zedong that a lot of families don’t know what to do with them and throw them in the trash.”

“Whatever people did with Quotations from Chairman Mao Zedong before the Line Education Movement, do you think that it’s OK to do that now during the Line Education Movement?”

Tenpa asked Lhamo the question but answered it himself in a loud voice, “No, it’s not OK!” He woke Darmar, who was sleeping next to him. The child gave a low cry, and Tenpa stopped talking and put his hand on Darmar. Moving his lips a little, Darmar fell back asleep.

Tenpa continued speaking, but in a very low voice now.“That’s why that shit Leader Gonpo left so suddenly yesterday, because it’s not OK. Didn’t you see yesterday how furious he was when he left? Didn’t you hear how furious he was when he slammed our door?” Tenpa’s voice rose again as he was speaking.

Lhamo knew that when Tenpa felt as if she was challenging him, his words not only became harsher but he could even raise a hand to her. Usually when Tenpa became very angry, Lhamo kept quiet but this time she could see that the end result of their flight might well be that they’d have nowhere to go and no home to return to. Instead of backing down as Tenpa got angrier, Lhamo kept trying to put off their escape.

“Of course I would go if I can get to Ogya County and get that Chinese doctor to look at the child, but who knows if we can get him to her? Who knows if she’s even there . . .”  said Lhamo as she pinned the Chairman Mao button on her undershirt in the hope that it might help to keep Darmar quiet on the way.

“The child . . . After I have been arrested, will you still stand there asking when can we get the child to a doctor?” he said and sucked at his pipe.

Lhamo began to cry. Darmar woke up and began to cry as well. As they both cried, Tenpa found it difficult to stay angry. He gave a small cough and said, “Before they catch me, I must try and get Darmar to a doctor or . . .” He choked up and could not finish his sentence. Just then from a distance came the faint crowing of a cock, “Cock-a-doodle-doo!” Then, from another direction came a clearer and stronger crowing. Then their neighbor’s cock also began to crow.

Tenpa put his pipe away in his tobacco pouch. He put on the fur-lined coat he was wearing as a blanket. As he got up from bed, he said to himself, “May the Lamas save us and keep us from meeting anyone on our way!”

“May the Lamas save us, may the Lamas save us! In the last few days, that’s all you have been saying, ‘May the Lamas save us!’” said Lhamo as she unhooked the lamp from the pillar and brought it near Tenpa. She held the lamp aloft and they both looked at Darmar’s face for a moment. She continued, “Didn’t you use to say that Ogya County is so advanced and that in Ogya County no one says ‘May the Lamas save us’? They only say, ‘May Chairman Mao save us!’”

Darmar’s eyelids fluttered and then closed in sleep again. A soft snore came from him. His lips were dry and a little cracked, and a couple of thin blue veins stood out on his forehead just below a tuft of hair. A small wooden parrot with a broken beak lay to the right of his pillow. This parrot was Darmar’s only toy, one that Tenpa had carved by hand from a piece of wood. Although Darmar used to play with this toy constantly, ever since he became sick, he cried whenever he saw it.

“His fever hasn’t gone up but I wonder, what if it rises at night?” said Tenpa as he briefly touched Darmar’s forehead with the back of his hand. He roused Darmar from his sleep and bundled him into the front fold of Lhamo’s chupa where her dress made a deep pocket at the waist and took the lamp from her hand. Darmar began to cry again but Lhamo, rocking and shushing him with her body, put a breast in his mouth and he quieted down.

By the time Tenpa dipped his fingers two or three times into the tsampa bowl and finished the breakfast that Lhamo had prepared for him, the cocks had crowed again. “Let’s go, let’s go. The cocks have crowed a second time,” said Tenpa. He slung the bag on his shoulder and went to the door.

But Lhamo, instead for going for the door, made her way toward the shelves on the wall. She picked up two porcelain bowls and a wooden one and placed them on the hearth. Coming toward Tenpa, she took out the bundle of butter from his bag and put a dollop of butter into each bowl. Then she poured tea that was still hot from a kettle into the bowls, one by one.

“Come now,” Tenpa said. He stood in the doorway waiting for her. Lhamo watched the butter melt slowly in the bowls. Lhamo wanted to say something but she didn’t know what. She felt her throat close as she teared up. She picked up some soot from the chimney with her fingertip and marked Darmar between the eyes with this soot to protect him from harm and evil spirits. Then she blew out the lamp and followed Tenpa out the door.

They walked out of their main gate. They heard a dog bark in the village, and then a dog appeared suddenly in front of them. Inside Lhamo’s robes, Darmar started to cry but stopped right away. Perhaps Lhamo suckled him. The stray dog approached them. As it neared them it stopped barking and whined instead and rubbed against Tenpa and then Lhamo with its head and licked them. Then other stray dogs appeared and did the same, rubbing against them with their heads and licking them. Lhamo said to herself, “Poor dogs. They must know that we are going far, far away.”

 

3

“Oh, we are here,” yelled Tenpa as he realized that the crowd of houses clustering in the center of the green plain that stretched out in front of them was the seat of Ogya County. Perhaps Lhamo didn’t hear her husband because she gave him no answer. At one end of the back of the tractor, Lhamo had covered Darmar’s head with the end of her kera belt to keep the dust out of his face and she was holding Darmar tightly against her body so that he wouldn’t be jarred too much by the tractor’s rattling. It wasn’t necessary to answer, anyway. In a moment, the tractor that was carrying them came to a stop and went quiet. When Tenpa got up to check, they had arrived at the town. He saw two soldiers from the People’s Army with rifles in front of the tractor, but just then a storm of dust rose and obscured everything around them. When the dust settled, he saw that the soldiers were speaking to their driver.

“But how did they know that we were in this tractor?” said Tenpa to himself, assuming that the soldiers knew they had run away and were there to seize them. Lhamo, in answer, held Darmar to her mouth. In her arms, Darmar’s eyes were wide open as he stared up at the sky. The soot that Lhamo had laid between his eyes that morning was no longer a line between his eyebrows and was now smeared all over his forehead and his eyebrows. Lhamo put some spit on Darmar’s forehead and tried to wipe the soot off with the end of her kera.

One of the armed soldiers came to the rear of the truck and said to Tenpa and Lhamo, “Get off. Get off. Go that way,” he said, pointing. Tenpa began walking that way with Lhamo following him. The soldier walked behind Lhamo, still carrying his rifle across his shoulder. They had no idea where the soldier was taking them.

Tenpa looked back. The tractor still idled by the side of the road. The driver and the other soldier still stood there by the car. Darmar was crying now in Lhamo’s arms, giving out a low wail every now and then.

The street where they stood was the town’s only street. The street ran very wide and very straight. All the administrative buildings of the town were built on either side of this street. From the loudspeakers mounted on electric poles along the sidewalks came a music that neither Tenpa nor Lhamo had ever heard before. The people who were on the road walked silently without speaking to each other. They all wore black armbands on their upper arms and white cloth flowers pinned to their chests. Rows of armed soldiers were posted along intervals on the street.

The soldier led Tenpa and Lhamo, who were trying to make sense of all these things, into a yard. The yard was basically a grassy meadow with three houses in the center. Perhaps it was because the soldiers kept animals outside this meadow, but here the grass grew long and yellow compared to the pastures outside the meadow. There were ten or so people loitering by the houses. They seemed to be strangers to each other. A man next to a grazing yak sat smoking his pipe. When Tenpa saw him, he felt the itch to smoke too and he touched his pipe.

“Wait here for a moment,” said the soldier to Tenpa and Lhamo, leaving them at the door of the first house. The soldier was just about to knock on the door when the door opened. Out walked a man who seemed very drunk. He kept his eyes carefully on his feet and swayed as he walked. Another armed soldier took this man by the sleeve and led him toward the group of people on the right.  

Inside the house, Tenpa and Lhamo could no longer hear the loud music of the street. But they could hear another sound now, the banging and hissing of a metal stove. Tenpa was reminded of the day a few years ago when he came to town as a stable-hand for some Chinese horse traders. After herding the horses that the Chinese traders had brought down from the mountains, they had gone into someone’s house, and Tenpa had heard the same banging and hissing of the metal stove then.

Darmar began to fuss and cry into Lhamo’s chupa. Lhamo tried to suckle him again to make him stop but although Darmar suckled at the breast in his mouth, he still sobbed through his nose. He closed one hand on the button of Chairman Mao pinned to Lhamo’s chest. When Lhamo tried to loosen Darmar’s hand from the button, he let the breast slip from his mouth and gave a loud wail.

A man sat at a table facing them and smoking. The soldier who brought them into the house went toward him. This other man, obviously an officer or a superior, had the same black armband and white flower on his chest. A small handgun in a leather holster hung from its belt on the wall behind him. Below the handgun was a marble bust of Chairman Mao on a stack of four books, all collections of Chairman Mao’s speeches and writings. The bust seemed to be looking down at the chief’s table. The soldier said something in a low voice to the officer. The officer looked at Lhamo. When he blinked, the muscle of his cheek twitched in a tic. Lhamo wondered if Tenpa was mad that she had pinned Chairman Mao’s button on her chest and hid it from him. But Tenpa didn’t seem mad at all. Still looking at Lhamo, the officer slowly got up from his chair. The muscle of his cheek twitched faster and harder; his cheek now twitched twice in one blink of his eye.

Tenpa was going to confess it was him who had pinned Chairman Mao’s button to Lhamo’s undershirt in order to keep Darmar quiet. The words “It was me” were on the very tip of his tongue. Tenpa had expected to hear the officer rage and thunder at them, so when the officer said in a low and sad voice, “Our peerless and wonderful leader Chairman Mao has passed away today,” he wasn’t sure he had heard correctly. “Can Chairman Mao actually die, after all, like other people?” he thought.  

The officer gave each of them a black armband and a white flower made of cloth. “This is to symbolize our mourning for Chairman Mao’s death. If you are seen out on the street without wearing these, another soldier will bring you back here. If you come in here a second time, I can’t allow you outside again. Then we’ll put you with those other detainees we are holding over there.”

Tenpa let out a breath as he realized that their being brought to this house had nothing to do with their flight. He remembered the man next to the young yak who was smoking a pipe, and feeling the itch to smoke again, he raised his hands to touch the pipe in his chupa. Seeing the black armband and the white flower in his hands, he wondered, “But is a bad element allowed to mourn Chairman Mao’s death?”

Just then Darmar gave a small cry and Tenpa, starting as if he had been woken from sleep, stared at Darmar. Darmar’s eyes blinked open and closed, his lips also opened and closed. His lips were dry and Tenpa could see a little crack on his lips.  

“Poor kid,” the officer said. “See how his tiny hands grab at Mao’s button. Even though he can’t even speak yet, he knows in his heart that something terrible has happened.” He patted Darmar on the head and said, “When did he begin doing this?”

The picture of Chairman Mao from yesterday, torn and soaked in Darmar’s drool, flashed in front of Tenpa’s eyes. He said, “Early this morning.”  

“See,” said the officer. “Even though Chairman Mao passed away last night, the sad news was not circulated until this afternoon. It seems your son knew something had happened even before the announcement was made.” His cheek twitched again.

Tenpa and Lhamo went outside the house. The loudspeakers were still broadcasting. But instead of the same loud music from before, now the speakers were loudly broadcasting something in Tibetan. “The Central Committee of the Communist Party of China, the Central Military Commission of the Communist Party of China, the State Council of the People’s Republic of China . . .” The names of the governmental bodies were being read out loud very slowly and clearly.

The soldier who brought them into the compound brought them back to the gate, pointed to the left side of the street, and said, “Look up there. Go and join those people up there.” Tenpa knew that that was where the town hall was. When he had been in that town all those years ago to herd horses for the Chinese traders, he had come here often to watch movies. But he could not even begin to guess why they were supposed to go there now and why people were gathering there. However, the county hospital was just beyond the town hall.

There was only a wall between them. Tenpa remembered the gray-haired Chinese woman doctor who cared only about people’s health and not at all about their class status. Wearing her glasses on her nose, she had pressed the stethoscope to his chest and his back and listened carefully. This was all those years ago, during the time Tenpa worked for the Chinese horse traders, but he remembered it as if it had happened yesterday.

Tenpa had brought his family to Ogya County because of this hospital and this doctor. Now that they were here, why did they have to go inside the hall? How long would it take inside? In any case, was the gray-haired Chinese doctor even at this hospital? Tenpa wondered. He wanted to ask the Chinese soldier but he was nowhere to be seen now. Instead a horse carrying an antelope on its back trotted into his view. He could see a scattering of dried blood on its shoulder. A soldier wearing two long rifles on his back led this horse. In front of them walked a strong-looking fellow in a new sheepskin chupa and a pair of black sunglasses; the man’s hands were tied behind his back with a rope, the end of which rope the soldier held in his hands as well, leading both man and horse.

“How pathetic of Chairman Keldo,” said one of two women walking next to Tenpa and Lhamo. She looked around and then said to her friend, her voice dropping lower as she spoke, “He must have wanted some delicious antelope momos tonight. How would he have guessed, even in his wildest dreams, that Chairman Mao had passed away?” She looked again at the horse carrying the antelope. The other girl said, “Aku Tseten too, not knowing that Chairman Mao had kicked the bucket”—she immediately stuck her tongue out, looked around, then continued—“not knowing that Chairman Mao had passed away, he was drinking up by the Sho River when they arrested him.”

Tenpa remembered the drunken man that he and Lhamo saw earlier in the compound, the one who could only stare at his feet. Just then, Lhamo gave a low cry and Tenpa turned around to look at her. She held Darmar closely to her breast, watching him as she walked. The veins in his forehead were bluer and his cheeks redder than before. As Darmar blinked his eyes, weakly opening and closing his eyelids, Tenpa noticed that his eyes looked paler and whiter than before.

They heard a voice saying, “Step in, step in. Don’t block the way.” Tenpa assumed that they were now where the soldier had said they should go. Two lines of soldiers from the People’s Army stood watch as two long lines of people weaved between them, one line going indoors and another coming outdoors. Tenpa and Lhamo were in the line going indoors and they found themselves pushed into the hall. As they entered, the loud music they had heard earlier from the loudspeakers filled their ears again. Then Tenpa saw the huge portrait of Chairman Mao hanging from one of the walls. It was a black and white portrait, not color, and it had a black border drawn all around it. Heaps of white cloth flowers were scattered in front of the portrait, making a round rosary as tall as a man. Two soldiers stood at attention, stiff and unmoving, on each side of the portrait, rifles on their shoulders and eyes fixed in front of them.

The line moved, sweeping Tenpa and Lhamo toward the portrait of Chairman Mao. Even though the hall was huge, the music being blasted from the speakers was so loud that it almost felt as if the hall couldn’t contain this music. No one in line spoke or said anything, but the sounds of sniffles and sobbing came from both in front of them and behind. At times someone would wail in a loud voice. Tenpa felt a little uneasy that neither he nor Lhamo felt like crying.

He watched carefully to see what he should do when he got in front of Chairman Mao’s portrait. The majority of the people stood there for a moment then bowed three times before leaving. A woman who looked Chinese bowed three times very quickly as soon as she came in front of the portrait, then pressed her hand to her mouth, probably to stop herself from crying, and left. An old woman, supported by a young man, exclaimed in a loud cry as she stood in front of Chairman Mao’s portrait, “Oh, Red Sun!” She bowed in front of Chairman Mao’s portrait and then, instead of straightening like other people, she stayed there bowed from the waist. “Oh, this fate of ours,” she said as she began to cry and wail. “Oh, Red Sun of our hearts, how could you go and leave us behind?” She gave a terrible scream. Just then Tenpa felt Lhamo tugging at his clothes. Darmar’s mouth was open wider than before, and his eyes looked even whiter and paler than before. When Tenpa held his ear to Darmar’s nose, he heard a thin, wheezing breath. Tenpa pulled Lhamo out of the line. The old woman, now supported by two young men, also pulled out of the line and came near Tenpa and Lhamo. “Kema! Kema kehu!” she was shouting and her cries were even louder than before. “Oh Chairman Mao, you . . .” she could not get the words out.

“Mother, mother,” said one of the young men helping her as they led her toward the gate. Tenpa and Lhamo followed them. Lhamo, holding Darmar closely to her breast, sobbed as she walked behind Tenpa. As they reached the exit, the lines moving in and out the door stalled as people made way for them to pass, staring at Tenpa and Lhamo as they let them through. When they made it outside the hall, a man wearing a camera around his neck ran up to them and said, “The hospital is this way!” Then, running in front of them, he began to take picture after picture.

When the doctor took Darmar from Lhamo’s arms, his tiny right hand was still clasping the button of Chairman Mao at Lhamo’s breast. They pulled his fingers open one by one to loosen the button. This time he didn’t cry. The photographer wove in and out, moving this way and that way, taking endless pictures of them. The flash of photography lit up Lhamo’s chest again and again. As soon as Darmar’s mouth let go of Lhamo’s breast, she unrolled her undershirt to cover herself.

 

4

“Ama, Ama! Look at his face!” Lhamo gave a cry of wonder. Whenever Lhamo was happy, she easily cried out in wonderment over such small matters. Two days ago Darmar began to eat tsampa and in those two days, Lhamo gave many cries of delight and wonder. Darmar sat with a small porcelain bowl full of tsampa porridge in front of him, with tsampa smeared all over his hands and his mouth. It was this sight that caused Lhamo to burst out in delight.

“All right, this is it,” said Tenpa, looking out the window.

“What is it?” asked Lhamo and she went to the window to look out too.

Outside, the nurse who checked Darmar’s temperature was speaking with an official from the Public Security Bureau and another man. She was pointing out their room, the sick room where Darmar was kept, to the men.

“They can go ahead and arrest me,” said Tenpa, looking out the window. “The child’s getting better now. But how will you two get back to our village?”

“How will we go back home without you?” Lhamo cried, interrupting him.

“Pa, pa, pa . . . da, da, da . . .” Darmar’s babbling dried Lhamo’s tears. His face and his right hand smeared with tsampa again, he continued making his nonsensical sounds.

A man entered their room, calling out “Comrade Tenpa” as he did so. It was the man Tenpa had seen from his window, the man with the Public Security Bureau official.

The PSB man entered the room after him. The official had a smile on his face, but he stayed silent and didn’t say anything.

The other man said, “I heard that your child had taken ill. But I wasn’t able to come and visit before because the last few days I have been so busy arranging the mourning ceremonies following the departure of the Red Sun.”

The PSB official, noticing that Tenpa and Lhamo looked completely bewildered, explained, “This is Chairman Keldo of the Revolutionary Committee of Ogya County.” He looked at Chairman Keldo and then said, “It was the chairman who ordered that your son should be well looked-after.” He looked toward Chairman Keldo again.

“Yes,” Chairman Keldo said, “when I heard that such a small child was so inconsolable at the death of Chairman Mao, I felt such concern and sorrow for him.” He looked around at the hospital room and said, “How is the room? Is there anything that you are lacking?” Before Tenpa and Lhamo could answer, the PSB official said, “Oh yes, this is a special room Chairman Keldo ordered for you. Otherwise, that’s where you would be staying right now.” He pointed out the window at the hospital’s yard.

The yard was full of cotton and felt tents. By the door of one tent, an old man picked lice from the sheepskin chupa spread out in front of him. Near him two naked children played.  

Chairman Keldo sat down on Darmar’s bed. He stretched out his hand to pat Darmar on the head but this frightened Darmar, who cried and held out his hands for Lhamo. As Lhamo prepared to pick him up, Chairman Keldo took out a plastic Chairman Mao button from his shirt pocket and showed it to Darmar. Darmar stopped crying as soon as he saw Chairman Mao’s smiling face.

“I have pulled out the pin from the button,” said Chairman Keldo, looking at the Mao pin on Lhamo’s chest, and, seeing Lhamo flex her hands, he looked at Darmar again and said, “When you grow up, I will buy you a Red Army uniform and a Red Army hat. Then, with a button of Chairman Mao pinned to your lapel, you will look like a proper soldier indeed.” Darmar looked back at Chairman Keldo and, raising the Mao button in his hand, said, “Pa, pa, pa . . .da, da, da.” And it seemed almost as if he were saying something in response to Chairman Keldo.

“I read all the news. It is no ordinary thing when a child of such tender years is so grieved at the passing of Chairman Mao that he actually falls ill,” Chairman Keldo said. He unfolded the newspaper tucked under his arm and showed it to Tenpa and Lhamo. Both Tenpa and Lhamo were astonished when they saw the photos in the newspaper. The first picture they saw was of the old woman in the hall. Her body was still bowed but she was lifting her face, her hair clumped together from her tears and her eyes closed. Her mouth was open, to mutter prayers, and they could see clearly where her teeth had fallen out. To the right of this photo was a photo of Darmar, with his mouth still fastened to Lhamo’s breast, holding on tightly with one hand to the Mao button on Lhamo’s chupa. When Lhamo saw her breast in the picture, she couldn’t help pulling up the collar of her chupa. There was a lot of writing beneath the two photographs. Tenpa slowly read the large caption “A one-year-old . . . infant . . . to . . . a seventy-year-old . . . mourn . . .” 

“It appears that on September 9 Darmar held on to Chairman Mao’s button and began to cry for two whole days and nights, is that right?” Chairman Keldo asked them.

Lhamo, who had no idea how to answer this question, looked at Tenpa. Tenpa was also flustered. “Yes, yes. But he is now getting better. He even ate some tsampa porridge yesterday.”

Although Tenpa’s response didn’t quite answer Chairman Keldo’s question, he just said, “How would such a small child have so much devotion to Chairman Mao without the good influence of his parents? If our county had a family such as yours, they would be the jewel of the county.” Tenpa and Lhamo were completely astonished. Lhamo just looked at Tenpa. Tenpa wanted to say something in response, but the words were stuck in his throat.

When Chairman Keldo saw how dumbfounded the couple was, he said, “We were hoping that we can get your family to stay in our county. We went ahead and assigned you to the production team, and, from the Revolutionary Committee, we got a tent and some milking and pack animals for you.” He looked at the PSB official.

The PSB official took out some documents from his shoulder bag and said to Tenpa, “Please stamp your fingerprint here.” Tenpa, confused and bewildered, just stood there in shock.

Chairman Keldo said, “The production team isn’t far from the center of town. A journalist will come to see you the day after tomorrow.” He opened the hospital room door and left.

The PSB official took Tenpa’s finger, pressed it into the inkpad, then pressed it on the document and said, “Tomorrow evening I’ll come to take you to the Production Brigade.” He closed the door behind himself.

Tenpa was still in shock. The door opened again and the PSB official stuck his head inside the door and said to them, “There’s no need to tell anyone that you are not a native of this village. No need to tell the journalist, either.” And again he closed the door behind him.

The tip of Tenpa’s finger, which had been dipped in the ink pad, felt cool and chilled. He looked at the red pad of his finger—underneath the red ink, to his great surprise, he could see in his fingertip the image of a white conch that coiled to the right. At least once a day Tenpa looked at his fingertips when he was eating tsampa porridge and he wondered why he had never noticed this white conch on his fingertip before.

Just then, Tenpa caught a whiff of a distinctive odor. And he heard Lhamo utter another one of her joyful exclamations of wonder, “Look at this little demon child!” When Tenpa looked at Darmar, he saw that this time Lhamo’s joyful exclamation celebrated no small thing. Darmar had loosed on the bed a soft pile of stool rounded like a coin. His mouth drooling, he was dragging the Chairman Mao button through this soft stool and babbling the same nonsensical sounds, “Pa, pa, pa . . . da, da, da.”

This was the first time in a great many days that Darmar had passed stool. At the sight of this, Tenpa felt a smile appear on his face, the first smile in a great many days to grace his face. Then the smile disappeared swiftly. Tenpa quickly locked the door from the inside. Lhamo hurriedly took the button from Darmar’s hands and, taking a large sip from the leftover tea in the teacup, spit the tea out over the button. But most of the tea she spat out missed the button. Where a drop of tea fell on the button, it cleared up one smiling eye of the Chairman. As Tenpa and Lhamo looked at the button where Chairman Mao appeared to have one eye open and one eye closed in a wink, it seemed to them as if the Chairman were sharing with them a playful and secret sign. 

 

READ MORE: January 2018 Issue, “Singular and Universal,” Stories of Parents and Children

© Pema Bhum. By arrangement with the author. Translation © 2015 by Tenzin Dickie. All rights reserved.

མིག་རྡེབ། (སྒྲུང་ཐུང་ཞིག)

 

བསྟན་པ་ཚང་གི་ཁང་བྱེའུ་རྣམས་ཀྱང་ཆར་བ་འབབ་ཡུན་རིང་བ་ལ་སུན་གྱི་ཡོད་པ་འདྲ། དེ་ཚོ་སྒོ་གཡབ་ཀྱི་དྲབ་བར་དུ་ཙོག་པུར་ཕྲེང་དུ་བསྒྲིགས་ཤིང་།  ཆར་བ་ཟམ་ཟིམ་དུ་འབབ་པ་ལ་བལྟས་ནས།  མགོ་བོ་ཕར་ཀྱོག་ཚུར་ཀྱོག་བྱེད་བཞིན་ཀྱར་ཀྱུར་གྱི་སྒྲ་སྒྲོག་བཞིན་ཡོད།  སྒོ་གཡབ་ཀྱི་ཀླད་ན་ཝ་མཆུ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ལས་ཆད་མ་མཐུད་ཀྱིས་འབབ་བཞིན་པའི་ཆུ་ཤུགས་མི་ཆེ་ན་ཡང་།  དེའི་འབབ་སྒྲ་དེས་མཚམས་རེར་ཁང་བྱེའུ་དེ་དག་གི་ཀྱུར་སྒྲ་ཡང་ཐོས་མི་ཐུབ།

 

བསྟན་པས་དར་དམར་རུམ་ལ་བཟུང་ནས་རྒྱ་སྒོའི་ནང་ལ་འཛུལ་ཡོང་།  དྲབ་བར་གྱི་ཁང་བྱེའུ་རྣམས་ཐག་ཐག་ཐག་གི་སྒྲ་དང་བཅས་ཁྱམས་ཀྱི་དྲབ་བར་དུ་བྲོས།  ཁོས་ལུས་ལ་ཕེར་བ་ཞིག་གོན་ཡོད་ཅིང་དོར་འདབས་ཡར་བརྫེས་ནས་པུས་འདབས་ལ་སླེབས་ཡོད།  ཁོ་རྐང་རྗེན་ཡིན་ཞིང་སྒོ་གཡབ་ཀྱི་ཝ་མཆུ་ནས་འབབ་པའི་འབབ་ཆུའི་འོག་ལ་རྐང་པ་རེས་མོས་ཀྱིས་བསྲིངས་ནས་རྐང་པའི་ཐོག་གི་འདམ་འབག་ཆུ་བཤལ་བྱས། 

“སྨན་པས་ཞི་ལུར་བལྟས་སོང་ངམ།” ཁྱམས་སུ་ཐང་མའི་ནང་ན་རྡེའུ་བསལ་བཞིན་པའི་ལྷ་མོས་བསྟན་པ་ལ་དེ་ལྟར་དྲིས།

 

“ཨོ། ཨོ། དར་དམར་བསྐྱུགས་སོང་།”བསྟན་པས་ལྷ་མོ་ལ་ལན་མི་རྒྱག་པར་རྒྱུགས་མ་འདུར་གྱིས་ཁྱམས་ཕྱོགས་སུ་སོང་།  ཁོ་ཅུང་ཙམ་འཐེང་བཞིན་ཡོད།

 

ལྷ་མོས་བསྟན་པ་ལ་ལན་བཟང་པོ་ཞིག་མེད་པ་ཚོར།  མོས་བསྟན་པའི་རུམ་ནས་ཞི་ལུ་དར་དམར་བླངས་ནས་མོའི་སྐེ་རགས་ཀྱི་སྣེ་མོས་ཁོའི་ཁ་འདབས་དང་ཨོག་མ་བཅས་སུ་ཡོད་པའི་སྐྱུག་རོ་གཙང་སེལ་བྱས་རྗེས་ཐང་དུ་མོའི་སློག་པ་ཡོད་པ་དེའི་ནང་ལ་ཁོ་ཙོག་པུར་བཞག  མོས་རྩ་ལམ་ཁ་ཤས་སྔོ་ཀྲིག་སེ་ཡོད་པའི་དར་དམར་གྱི་དཔྲལ་བ་ལ་འོ་ཞིག་བྱས་རྗེས་ “ཨ་མའི་ལོ་ལོ།  ཨ་ཕ་དང་ཨ་མ་གཉིས་ནས་ཁྱོད་མགྱོགས་པོར་སྨན་པར་སྟོན།”ཞེས་དང་། ཡང་སྐད་འདར་ཞོར་དུ་ “དེ་དུས་ཨ་ཁུ་སྨན་པས་ཁྱོད་ལ་སྨན་ཀ་ར་བྲོ་བ་ཞིག་སྟེར་བར་འགྱུར།”ཟེར།

 

བསྟན་པས་རང་གི་གཡས་ཕྱོགས་ལ་བཞག་ཡོད་པའི་ཕེར་བའི་གོང་བ་ལས་ཁབ་ཅིག་བླངས་ནས་དེས་ཁོའི་གཡས་རྐང་གི་མཐིལ་ལ་ཟུག་པའི་ཚེར་མ་ཞིག་ལེན་བཞིན་དུ་“དང་པོ་དར་དམར་གྱི་མིང་བརྗོད་དུས་སྨན་པས་ལྟ་གྲབས་ཤིག་བྱས་སོང་ཡང་ངའི་མིང་ཤེས་དུས་ཁོའི་ལག་པ་ཕྱིར་བསྐུམས་སོང་།”ཟེར།

 

དར་དམར་གྱིས་ངུ་སྐད་ཆུང་ཆུང་ཞིག་བཏོན་པ་ན་ལྷ་མོས་དར་དམར་གྱི་འཁྲིས་ན་ད་ནངས་རྩེད་འཕྲོར་ལུས་པའི་མའོ་ཀྲུའུ་ཞིའི་གསུང་བཏུས་ཤིག་དང་བྲང་འདོགས་མའོ་པར་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་གཉིས་ཁོའི་མདུན་དུ་བཞག  ཡིན་ན་ཡང་ཁོས་ད་དུང་ལྷ་མོ་ལ་ལག་པ་བརྐྱངས་ནས་ངུ་སྒྲ་ཆུང་ཆུང་དེ་འདོན་བཞིན་ཡོད།  ལྷ་མོས་མའོ་ཀྲུའུ་ཞིའི་གསུང་བཏུས་ཀྱི་ཁ་ཕྱེ་ནས་མའོ་ཙེ་ཏུང་གི་འདྲ་པར་ཡོད་པའི་ཤོག་ལྷེ་དེ་ཁོ་ལ་བསྟན་པ་ན་ཁོ་ངུ་མཚམས་ཆད།  ཁོས་དེ་ལག་ཏུ་བཟུང་ནས་ཁ་ཆུ་བཞུར་བཞིན་པའི་ཁ་ནང་ལ་ཁྱེར།

 

ལྷ་མོས་“ར་ལྤགས་དེ་ཚོ་བཙོང་ན་ཞི་ལུ་ལ་སྨན་རིན་ཞིག་ལྡང་སྲིད་མོད།  རྒྱ་རྒན་ཁ་ཤོ་དེ་ཡང་ཡོང་རྒྱུ་མེད་པ་ལ།  ང་ཚོས་ཕར་ཁྱེར་ནས་བཙོང་ས་ཞིག་མེད་དམ།”ལྷ་མོས་དེ་ལྟར་བརྗོད།

 

ཚེར་མ་བལྡད་ན་ཡང་སྐྱར་མི་ཟུག་ཟེར་བ་ལྟར།  བསྟན་པས་རྐང་མཐིལ་ནས་བཏོན་པའི་ཚེར་མ་བལྡད་ནས་མཆུ་སྒོ་ལ་དེད་རྗེས་ན་རེ་ “ར་ལྤགས་དེ་ཚོ་རྒྱ་ནང་གི་ས་ཆ་གང་ཞིག་ལ་ཁྱེར་གྱི་ཡོད་པ་སུས་ཤེས།  ང་ལུང་བ་འདིའི་མདོ་ལ་ཡང་འགྲོ་དབང་མེད་པའི་མི་ངན་རིགས་བཞི་ཞིག་…” བཤད་མ་ཚར་བའི་སྔོན་ལ་སུ་ཞིག་གིས་ཁོ་ཚང་གི་རྒྱ་སྒོ་ཕྱེས།  ནང་དུ་འཛུལ་ཡོང་མཁན་ནི་ལས་བྱེད་རུ་ཁག་གི་མགོ་གཙོ་མགོན་པོ་རེད།

 

“དེ་རིང་བརྡ་འཕྲིན་གལ་ཆེན་ཞིག་བསྐྱལ་རྒྱུ་ཡོད་པ་འདྲ།” བསྟན་པའི་སེམས་ལ་དེ་ལྟར་འཁོར།  གུང་གསེང་དང་དུས་ཆེན་གྱི་སྐབས་དང་།  ཆར་བ་བཅས་ཀྱིས་ངལ་རྩོལ་བཀག་པའི་ཉིན་མོ་དག་ལ་ཐོན་སྐྱེད་རུ་ཁག་གི་བར་དང་།  ཐོན་སྐྱེད་རུ་ཁག་དང་ཀུང་ཧྲེ་བར་ལ་བརྡ་འཕྲིན་བསྐྱལ་རྒྱུ་ནི་མི་ངན་རིགས་བཞི་རྣམས་ཀྱི་ལས་འགན་ཡིན།  ཡིན་ན་ཡང་ལས་བྱེད་རུ་ཁག་གི་མགོ་གཙོ་ངོ་མ་འདི་ལྟར་བསྟན་པ་ཚང་ལ་ཡོང་བ་ཐེངས་དང་པོ་ཡིན།

 

མགོ་གཙོ་མགོན་པོས་རང་ལུས་ལ་ཆར་གོས་ལྗང་མདོག་ཅན་ཞིག་དང་རྐང་ལ་ཆར་ལྷམ་ནག་པོ་འོད་ཀྲིག་ཀྲིག་ཅན་ཆ་གཅིག་གོན་ཡོད།  ཁྱམས་ལ་སླེབས་པ་ན་ཁོས་ཆར་གོས་འབུད་ཞོར་དུ་ “གནམ་རྒན་མ་རལ་བར་གྱུར་པ་འདྲ། ད་དུང་ཉིན་གཉིས་ལ་འདི་ལྟར་བབས་ན་གཡུལ་ཁའི་ནང་ལ་བརྩིགས་ཡོད་པའི་བཙས་མ་ཡང་རུལ་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་འདུག  ད་ལྟ་ནས་ཚ་ལངས་རྒྱུའི་མགོ་ཚུགས་ཚར་འདུག”ཅེས་ཟེར་ཞོར་དུ་ཆར་གོས་ཕུད་ནས་ཁྱམས་ཀྱི་རྡང་ཐོག་ལ་བཀལ།

 

མི་ངན་རིགས་བཞི་ཞིག་གི་ཁྱིམ་ལ་གཏན་ནས་ཡོང་མི་སྲིད་པའི་ལས་བྱེད་རུ་ཁག་གི་མགོ་གཙོ་དེ་འདི་ལྟར་ངག་འཇམ་པ་ལ་བསྟན་པ་བཟའ་ཟླ་གཉིས་མ་གོམས་ཏེ་ཕན་ཚུན་ལ་ལྟ་རེས་ཤིག་བྱས་པ་མ་གཏོགས་ལས་བྱེད་མགོ་གཙོ་ལ་ཚིག་ལན་ཇི་ལྟར་སློག་རྒྱུ་མ་ཤེས་ལ།  ཐ་ན་འཚམས་འདྲི་ཙམ་ཡང་བྱེད་རྒྱུ་བློ་ལ་མ་འཁོར།

 

“ཁྱོད་ཚང་གི་གྱང་ལ་སྐྱོན་མི་འདུག་གམ།  ཨ་ཁུ་རྣམ་རྒྱལ་ཚང་གི་རྒྱབ་གྱང་ཆར་བས་བརླན་ནས་ཟུར་ཞིག་ན་ཉིལ་ཡོང་གི་འདུག་ཟེར།”ལས་བྱེད་རུ་ཁག་གི་མགོ་གཙོས་ཡང་སྐྱར་གླེང་མོལ་གྱི་མགོ་སློང་ཐབས་བྱས།

 

ཨ་ཁུ་རྣམ་རྒྱལ་ནི་ལྷ་མོའི་ཨ་ཕ་ཡིན།  བསྟན་པས་རང་ཉིད་མི་ངན་རིགས་བཞི་ཡིན་པའི་མནོལ་གྲིབ་གཞན་པ་ལ་ཕོག་དོགས་ཀྱིས་ཨ་ཁུ་རྣམ་རྒྱལ་ཚང་དང་འགྲོ་འོང་བྱེད་ཀྱི་མེད།  བསྟན་པས་“ཨོ།  ཨོ།  སྐྱོན་་་སྐྱོན་མི་འདུག” ཅེས་འཚབ་བཤད་ཅིག་བྱས་རྗེས་རང་གི་ཆུང་མ་ལ་ “མགོ་གཙོ་ལགས་ལ་ཇ་དཀར་ཡོལ་གང་ཡང་འདྲེན་རྒྱུ་མིན་ནམ།”ཞེས་བཤད་རྗེས་ཁོས་ཐང་ལ་རྐྱོང་གདན་ཞིག་བཏིང་ནས་ལས་བྱེད་མགོ་གཙོ་མགོན་པོ་སྡོད་དུ་བཅུག

 

“དེ་རིང་གནམ་གཤིས་མི་བཟང་ཡང་ང་ལ་གཏམ་བཟང་པོ་ཞིག་ཁྱོད་ལ་བཤད་རྒྱུ་ཡོད།”ལས་བྱེད་རུ་ཁག་གི་མགོ་གཙོས་ཐ་མག་རྐང་གཅིག་ལ་མེ་བསྒྲོན་རྗེས་ན་རེ་ “དེ་རིང་ནས་ཁྱོད་ང་ཚོ་གསར་བརྗེའི་དཔུང་སྡེའི་ནང་གི་བློ་མཐུན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་པ་རེད།  ཁྱོད་ཀྱི་མི་ངན་རིགས་བཞི་ཡི་ཞྭ་མོ་འབུད་རྒྱུའི་ཐག་གཅོད་བྱས་པ་ཡིན།” ཟེར་ནས་གཡས་ལག་གིས་ཐང་ལ་བརྡབས་ནས་བསྟན་པ་ཁོའི་འཁྲིས་ལ་སྡོད་ཅེས་པའི་བརྡ་བསྟན།

 

ཕ་རྒན་གྱིས་ཚེ་མཐའ་ལ་ཡང་ཕུད་མ་ཐུབ་པར་ཁོའི་ཐོག་ལ་འཕོས་པའི་མི་ངན་རིགས་བཞིའི་ཞྭ་མོ་དེ་ཁོས་ལོ་ཤས་ལས་གོན་མ་དགོས་པ་དེ་བསྟན་པའི་བསམ་ཡུལ་ལས་འདས།  ཁོ་མགོ་གཙོ་མགོན་པོ་དང་དཔུང་གཤིབ་ཀྱིས་འདུག་རྒྱུ་ཁོའི་བློ་ངོར་མ་བདེ་སྟེ་ཁོ་རྐྱོང་གདན་དེའི་སྣེ་ན་རྐུབ་ཕྱེད་ས་ལ་རེག་ནས་བསྡད་ཡོད།

 

རེ་ཞིག་ལ་མགོ་གཙོ་མགོན་པོ་ལ་འཇལ་རྒྱུའི་ཚིག་ལན་ཞིག་ཀྱང་ཁོའི་སེམས་ལ་མ་འཁོར། ཡིན་ན་ཡང་མགོ་གཙོ་མགོན་པོས་བསྟན་པའི་གཏམ་ལན་ལ་མ་སྒུག་སྟེ་ན་རེ་“ལམ་ཕྱོགས་སློབ་གསོའི་ལས་བྱེད་རུ་ཁག་སྡེ་བ་འདིར་ཡོང་ནས་ཟླ་བ་དྲུག་གི་རིང་ལ་ང་ཚོས་ཁྱོད་ཀྱི་བཤད་སྤྱོད་དང་བསམ་བློ་ལ་བརྟག་པ་ཡིན།” ཞེས་བཤད་ཞོར་མགོ་གཙོ་མགོན་པོ་གློ་ལུ་ཆེན་པོ་ཞིག་བརྒྱབ་ཅིང་།  ཁོའི་ཁ་ནང་ལ་འཁོར་བའི་གློ་ལུད་སྒོ་རའི་ནང་ལ་རྒྱང་འཕེན་བྱས་རྗེས་ཡང་ན་རེ་“ང་ཚོས་དང་པོ་ཁྱོད་ཀྱི་བུ་ཡི་མིང་དར་དམར་གོ་དུས་ཁྱོད་ཀྱིས་རང་ཉིད་གསར་བརྗེའི་དཔུང་སྡེ་དང་ཐག་ཇེ་ཉེར་གཏོང་འདོད་ཀྱི་ལྷག་བསམ་ཚོར་སོང་།…”

 

བསྟན་པས་དེ་གོ་བ་ན་དར་དམར་ལ་སྨན་སྦྱིན་ཞིག་ཞུ་བའི་གོ་སྐབས་སླེབས་སོང་སྙམ་ནས་ “ངའི་བུ་ན་ནས་ཉིན་ཤས་ཕྱིན་སོང་།”ཟེར་ཞིང་། ཁོས་རང་གིས་མགོ་གཙོ་མགོན་པོའི་ཚིག་མཚམས་བཅད་པ་ཡང་མ་ཚོར་ཏེ་མུ་མཐུད་ནས་ “ཡིན་ན་ཡང་སྨན་ཡོན་སྟེར་རྒྱུ་མེད་པས་སྨན་པར་སྟོན་ཐུབ་མ་སོང་། ད་ངས་ངའི་བུ་ལ་སྨན་སྦྱིན་ཞིག་ཞུས་ན་ཆོག་གམ།”ཅེས་སྐད་འདར་བཞིན་དུ་དྲིས། ཡིན་ན་ཡང་མགོ་གཙོ་མགོན་པོས་བསྟན་པས་བཅད་པའི་རང་གི་ཚིག་མཇུག་དེ་བསྒྲིལ་འདོད་ཀྱི་ཡོད་པ་འདྲ།

 

མགོ་ཙོ་མགོན་པོས་བསྟན་པའི་རེ་བ་དེ་ལ་ལན་མི་རྒྱག་པར་ན་རེ། “ཡིན་ན་ཡང་ཁྱོད་ཀྱི་བུའི་མིང་གཅིག་པོས་ཁྱོད་ཀྱི་ཞྭ་མོ་འབུད་མི་ཐུབ་པ་དེ་ཁྱོད་ལ་བཤད་དགོས་རྒྱུ་མ་རེད།  ཁྱོད་ཀྱི་ཕ་མེས་ཡང་མེས་ནས་འབྱོར་མེད་གྲལ་རིམ་ལ་བཤུ་གཞོག་བྱས་པའི་ནག་ཉེས་དེ་འདག་སླ་བོ་མིན་པ་ཁྱོད་ཀྱིས་ལོས་ཤེས།  དེ་བས་ང་ཚོས་མུ་མཐུད་ནས་ཁྱོད་ལ་འཐབ་རྩོད་དང་སྒྱུར་བཀོད་རེ་བྱས་པ་ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་དྲན་གསལ་ལྟར་རེད།”ཟེར་ནས་བསྟན་པའི་མགོ་ཡི་གཡས་ཟུར་ན་ཡོད་པའི་རྨ་རྙིང་དེ་ལ་བལྟས།  དེ་ནི་འཐབ་རྩོད་ཅིག་གི་སྐབས་ལ་བཏོད་པའི་རྨ་ཤུལ་ཡིན།

བསྟན་པ་ལ་རང་གི་རྨ་རྙིང་དེ་ལ་ཟ་འཕྲུག་ཅིག་ལངས་ཀྱི་ཡོད་པའི་ཚོར་བ་སྐྱེས་པ་མ་གཏོགས་ཁོས་མགོ་གཙོ་མགོན་པོ་ལ་ཚིག་ལན་ཞིག་མ་རྙེད།  སྒོ་རའི་ནང་ན་ཆར་བ་ད་དུང་ཟམ་ཟིམ་དུ་འབབ་ཅིང་ཝ་མཆུ་ལས་ཆུའི་འབབ་སྒྲ་ཆད་མ་མཐུད་ཀྱིས་གྲག་བཞིན་ཡོད།

 

“ཡ་བློ་མཐུན་བསྟན་པ།”མགོ་གཙོ་མགོན་པོས་ཁོ་ལ་དེ་ལྟར་བོས་རྗེས་ “ད་གདོང་གློད་ནས་མ་འདུག  སང་ཉིན་སྡེ་བའི་ཚོགས་ཆེན་ཐོག་ལ་དོན་བཟང་འདི་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན།”ཟེར།

བསྟན་པའི་སེམས་ལ་ཡང་སྐྱར་རང་གི་བུ་སྨན་པ་སྟོན་རྒྱུ་དེ་འཁོར་ནས་ “མགོ་གཙོ་ལགས།  ཨང་།   ཨང་།  ངའི་བུ་ན་ནས་ཉིན་གསུམ…”

 

“ཨོ་རེད།  ཨོ་རེད།  ཁྱོད་ཀྱི་བུ་ཡི་སྨན་སྦྱིན་དེ་…”མགོ་གཙོ་མགོན་པོས་འདི་ལྟར་བརྗོད་བཞིན་པའི་སྐབས་སེམས་ལ་གཞན་ཞིག་འཁོར་ནས་ “ཨོ་མ་རེད།  ཁྱོད་ཀྱི་མི་ངན་རིགས་བཞི་ཡི་ཞྭ་མོ་ཕུད་ན་ཁྱོད་མི་གཞན་པ་དང་གཅིག་པ་རེད།  སྨན་ཁང་ལ་སོང་ན་སྨན་རིན་མི་དགོས་པ་མ་རེད་དམ།” ཞེས་ཆར་བ་འབབ་མཚམས་ཆད་ཅིང་དཀར་མདངས་རྒྱས་པའི་གནམ་ལ་བལྟས་ནས་དེ་ལྟར་ཟེར།

 

ལྷ་མོས་ལག་གཡས་ལ་ཇ་དེམ་བཟུང་།  ལག་གཡོན་ལ་དཀར་ཡོལ་གཉིས་བཟུང་།  རྒྱབ་ལ་དར་དམར་ཁུར་བཞིན་ཐབ་ཚང་ནས་ཕྱི་ལ་ཐོན་ཏེ་རང་གི་ཁྱོ་ག་དང་ལས་བྱེད་རུ་ཁག་གི་མགོ་གཙོ་གཉིས་ལ་ཇ་ལྡུག་ཏུ་ཡོང་། མོས་ཐབ་ཚང་ནང་ནས་ལས་བྱེད་རུ་ཁག་གི་མགོ་གཙོས་ཅི་བཤད་རྣམས་ཐོས་ཡོད་པ་འདྲ།  མོའི་མིག་མཐའ་དམར་པོར་གྱུར་འདུག  བུ་དར་དམར་གྱིས་མོའི་རྒྱབ་ན་ལག་པར་ཤོག་བུ་རློན་པ་ཞིག་བཟུང་ཡོད་པ་ཁ་ནང་ལ་འཇོག་ཅིང་།  ངག་ན་ལྡབ་ལྡིབ་ཀྱི་སྒྲ་ཞིག་འབྱིན་བཞིན་ཡོད།

 

ལྷ་མོ་མར་སྒུར་ནས་ལས་བྱེད་རུ་ཁག་གི་མགོ་གཙོ་ལ་ཇ་ནག་ཁུ་ལྡུག་ཞོར་དུ་སྐད་དམའ་མོས་ “ངེད་ཚང་ལ་བཞོན་མ་ཞིག་ཀྱང་མེད་སྟབས་…”ཅེས་ཚིག་མཇུག་མ་རྫོགས་གོང་ལ་མགོ་གཙོ་མགོན་པོས“སྐྱོན་མེད།  སྐྱོན་མེད།  དེ་རིང་གི་གནམ་གཤིས་འདི་དང་ཇ་ནག་ཁུ་གཉིས་ཆ་འགྲིག་རེད་”ཟེར།

 

དེ་ནས་མོས་རང་གི་ཁྱོ་གར་ཇ་ལྡུག་སྐབས་མོའི་རྒྱབ་ནས་དར་དམར་གྱི་ལག་གི་ཤོག་བུ་རློན་པ་དེ་མགོ་གཙོ་མགོན་པོ་དང་བསྟན་པ་གཉིས་ཀྱི་མདུན་ལ་ཟགས།  དེ་ནི་མའོ་ཀྲུའུ་ཞིའི་གསུང་བཏུས་ཀྱི་ནང་ན་ཡོད་པའི་མའོ་ཙེ་ཏུང་གི་འདྲ་པར་དེ་རེད།  འདྲ་པར་དེ་དར་དམར་གྱི་ཁ་ཆུས་སྦགས་ནས་རློན་པར་གྱུར་ཡོད་པ་མ་ཟད།  འདྲ་པར་གཡས་ཕྱོགས་ཀྱི་མིག་དཀྱིལ་ནས་ཕྲག་གོང་བར་གྱི་ཆ་དེ་རལ་ནས་མེད་པར་གྱུར་འདུག་ཅིང་།  མིག་ཡས་ཕྱེད་ཀ་དེས་མགོ་གཙོ་མགོན་པོ་དང་བསྟན་པ་གཉིས་ལ་བལྟས་ནས་བསྡད་ཡོད་པ་འདྲ།

 

དར་དམར་གྱིས་ད་དུང་ལྷ་མོའི་རྒྱབ་ན་རང་གི་ཨ་ཕ་དང་མགོ་གཙོ་མགོན་པོ་གཉིས་ལ་བལྟས་ནས་ལག་པ་ཆུང་ཆུང་གཉིས་གཡུག་ཅིང་།   ངག་ནས་སྒྲ་ལྡབ་ལྡིབ་ཅིག་འབྱིན་བཞིན་འདུག  ཁོ་ན་གི་ཡང་མེད་པ་ལྟར་སྣང་།

དེ་མཐོང་ནས་མགོ་གཙོ་མགོན་པོ་ལ་འཛུམ་ཞིག་ལངས་ཀྱང་གློ་བུར་དུ་འཛུམ་མཚམས་ཆད།  ཁོའི་ལག་གི་ཐ་མག་གི་སྣེ་མོ་དེ་ཐང་ལ་སྦྱར་ནས་ཡུད་ཙམ་བསྡད་རྗེས་ཐོལ་གྱིས་ཡར་ལངས་ནས་སོང་།  སྒོ་ར་ལ་སླེབས་མཚམས་ཡང་སྐྱར་ཁྱམས་ལ་ཡོང་ནས་རྡང་ཐོག་གི་ཆར་ལྭ་བླངས་ཤིང་།  ཚིག་གཅིག་ཀྱང་མ་བཤད།  ཕྱིར་བལྟས་ཤིག་ཀྱང་མ་བྱས་པར་རྒྱ་སྒོ་ཁྲོག་སེ་བརྒྱབ་ནས་སོང་།  ཁོས་ཐང་ལ་སྦྱར་བའི་ཐ་མག་གི་སྣེ་མོ་ན་དུ་བ་སྔོན་པོ་ཕྲ་མོ་ཞིག་བར་སྣང་ལ་སྐྱོད་བཞིན་འདུག

 

“ངས་ཞི་ལུའི་ལག་ནས་མའོ་ཀྲུའུ་ཞིའི་གསུང་བཏུས་བླངས་པ་ཡིན།  དེའི་བར་དུ་མའོ་པར་རལ་ནས་ཁོའི་ལག་ན་ཡོད་པ་ངའི་སེམས་ལ་ཡང་འཁོར་མ་སོང་།” ལྷ་མོས་ངུ་ཞོར་དུ་དེ་ལྟར་ཟེར་ཞིང་། མགོ་གཙོ་མགོན་པོའི་ཇ་འཐུང་འཕྲོ་དེ་སྒོ་རའི་ནང་ལ་ཕོ།  བསྟན་པས་ཅི་ཡང་མི་སྨྲ་བར་སྒོ་རའི་ནང་ལ་གཅེར་ནས་བསྡད་ཡོད།  ཝ་མཆུའི་ནང་ནས་ཆུ་འབབ་མཚམས་ཆད་ནས་སྒོ་རའི་ནང་ཁུ་སིམ་པོར་གྱུར་འདུག་ལ།  སྒོ་རའི་ནང་གི་ཆུ་འཁྱིལ་དེ་དག་གི་ནང་དུ་ཆར་ཐིགས་ཀྱིས་ལྦུ་བ་ཐར་ཐོར་རེ་འབུབ་བཞིན་ཡོད།

 

 

ཁ།

 

“ད་ནམ་ཚོད་ཅི་རེད།” བསྟན་པ་གཉིད་སད་ཡོད་ཀྱང་ཉལ་ས་ནས་ལངས་མེད།  ཁོས་རྭ་ཙེའི་ནང་གི་ཐ་མག་ལ་མེ་སྒྲོན་ཏེ་རྔུབ་འཐེན་ཞིག་བྱས་ཏེ་དེ་ལྟར་ཟེར།

 

ཐབ་ཀའི་འཁྲིས་ཀྱི་ཀ་བའི་ངོས་ན་དཀར་མེ་གསལ་ལ་མི་གསལ་བ་ཞིག་འོད་ལྷེམ་ལྷེམ་བྱེད་བཞིན་ཡོད།  དེའི་འོག་ན་ལྷ་མོས་དཀར་ཡོལ་གསུམ་ལག་ཕྱིས་ཤིག་གིས་སྒྲིལ་བཞིན་“གནམ་རུབ་ནས་སྐར་མ་མི་མཐོང་བས་ནམ་ཚོད་བཤད་དཀའ།  ཡིན་ན་ཡང་ད་དུང་བྱ་སྐད་གྲགས་མ་སོང་”ཟེར།

 

ལྷ་མོས་ལག་ཕྱིས་ཀྱིས་བསྒྲིལ་བའི་དཀར་ཡོལ་རྣམས་ཕྲག་ཁུར་སྣོད་ཆས་ཏཱ་ལེན་གྱི་ནང་དུ་འཇོག་ཞོར་དུ་ “ང་ཚོ་འདི་ལྟར་འབྲོ་ཨེ་དགོས།  དེང་སང་མའོ་ཀྲུའུ་ཞིའི་གསུང་བཏུས་མང་དྲགས་ནས་ཁྱིམ་ཚང་མང་པོས་དེ་རྣམས་ཅི་བྱེད་མ་ཤེས་ཏེ་གད་སྙིགས་ཀྱི་ཁྲོད་ན་ཡང་…”ཞེས་བཤད་མ་ཚར་སྔོན་ལ་བསྟན་པས་མོའི་བཤད་མཚམས་བཅད་ནས་ “ཁྱོད་ཀྱིས་ལམ་ཕྱོགས་སློབ་གསོའི་ལས་འགུལ་གྱི་སྔོན་ལ་མའོ་ཀྲུའུ་ཞིའི་གསུང་བཏུས་ལ་ཅི་བྱས་ཀྱང་ཆོག་པ་དེ་ལམ་ཕྱོགས་སློབ་གསོའི་ལས་འགུལ་གྱི་སྐབས་སུ་ཡང་བྱེད་ཆོག་པ་རེད་འདོད་དམ།”ཞེས་དྲིས།

 

དྲི་བ་དེ་ལྷ་མོ་ལ་དྲིས་ཀྱང་དེའི་ལན་ཁོ་རང་གིས་ “མ་ཆོག་པ་རེད།”ཞེས་སྐད་གསེང་མཐོན་པོ་བརྒྱབ་པ་ན།  ཁོའི་འཁྲིས་ན་ཡོད་པའི་བུ་དར་དམར་གཉིད་ལས་སད་ནས་ངུ་སྐད་དམའ་བོ་ཞིག་བཏོན།  བསྟན་པས་བཤད་མཚམས་བཞག་ནས་བུ་དར་དམར་གྱི་ཐོག་ལ་ལག་པས་ཡང་རྡེབ་བྱས།  བུ་དར་དམར་གྱིས་མཆུ་འདབ་འགུལ་ཙམ་འགུལ་ཙམ་བྱེད་ཞོར་ཡང་སྐྱར་གཉིད་དུ་ཡུར།

 

“མ་ཆོག་པའི་སྟབས་ཀྱིས་མགོ་གཙོ་སྐྱག་མགོན་དེ་ཁ་རྩང་ཐོལ་གྱིས་ལངས་ནས་ཕྱིན་པ་རེད།” བསྟན་པས་ཁོའི་བཤད་འཕྲོ་ཡང་སྐྱར་མཐུད།  ཡིན་ན་ཡང་ད་རེབ་ཁོའི་སྐད་གསེང་ཧ་ཅང་དམའ། ཁོས་ད་དུང་ “ཁྱོད་ཀྱིས་ཁ་རྩང་ཁོ་འགྲོ་ཁར་གོམ་པ་ཞེ་སྡང་གིས་སྤོ་གི་ཡོད་པ་མ་མཐོང་ངམ།  ཁོས་ང་ཚོའི་རྒྱ་སྒོ་ཞེ་སྡང་གིས་བརྒྱབ་པ་མ་ཐོས་སམ།” ཟེར་ཞིང་ཡང་ཁོའི་སྐད་གསེང་ཇེ་མཐོར་འགྲོ་བཞིན་ཡོད།

 

བསྟན་པས་ལྷ་མོས་རང་གི་ཁ་དབང་ལ་འགྲན་གྱི་ཡོད་པ་ཚོར་སྐབས་ཁོའི་སྐད་ཆ་ཇེ་གཏུམ་དུ་འགྲོ་བ་མ་ཟད་ལག་པ་ཡང་འགུལ་བར་འགྱུར་བ་ལྷ་མོས་ཤེས།ནམ་རྒྱུན་བསྟན་པའི་སྐད་ཆ་ཇེ་གཏུམ་དུ་འགྲོ་སྐབས་ལྷ་མོ་ཁ་རོག་ལ་འདུག

 

ཡིན་ན་ཡང་ད་རེབ་ཀྱི་བྲོས་བྱོལ་གྱི་འབྲས་བུ་ནི་ཕར་འགྲོ་སའི་གནས་མེད་པ་དང་།  ཚུར་ཡོང་སའི་ཁྱིམ་མེད་པ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་ངེས་ཆེ་བར་མཐོང་གི་ཡོད་སྟབས།   ལྷ་མོས་བསྟན་པ་ཇེ་གཏུམ་དུ་འགྲོ་བ་ལ་མ་འཛེམས་པར་བྲོས་བྱོལ་འདི་འགོག་པའི་འབད་བརྩོན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།

 

“ངེད་ཚོ་ཨོའུ་རྒྱ་རྫོང་ལ་སོང་ནས་རྒྱ་མོ་སྨན་པ་དེར་ཞི་ལུ་སྟོན་ཐུབ་ན་ལོས་འགྲོ་སྟེ། དེ་ལ་སྟོན་ཐུབ་མི་ཐུབ་སུས་ཤེས།དེ་ཡོད་མེད་ཀྱང་སུས་…”ཟེར་ཞིང་།  མོས་ལམ་བར་དུ་ཞི་ལུའི་ངུ་ཁ་གཅོད་རོགས་རེ་ཨེ་ཡོང་གི་རེ་བས་རང་གི་ཚིལ་ལེན་གྱི་བྲང་ཁར་བྲང་འདོགས་མའོ་པར་ཞིག་འདོགས་བཞིན་ཡོད།

 

བསྟན་པས་མོའི་ཚིག་རྔ་བཅད་དེ་ “ཞི་ལུ་ཤི   ང་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཚར་རྗེས་ད་དུང་ཁྱོད་ཀྱིས་སྨན་པར་སྟོན་ཐུབ་ན་མི་ཐུབ་ན་ཟེར་ནས་འདུག་རྒྱུ་ཡིན་ནམ།” ཟེར་ཞིང་ཁོས་རྭ་ཙེ་རྔམ་འཐེན་བྱས།

 

ལྷ་མོས་ངུ་ཤུབ་བྱེད་བཞིན་ཡོད། བུ་དར་དམར་ཡང་སྐྱར་གཉིད་ལས་སད་དེ་ངུས།  ངུ་སྐད་གཉིས་ཀྱིས་བསྟན་པ་འཚིག་པ་ཟ་བ་འགག་པར་གྱུར།   ཁོ་གློ་ལུ་ཞིག་བརྒྱབ་རྗེས་ན་རེ “ང་འཛིན་བཟུང་མ་བྱས་སྔོན་ལ་ངེད་གཉིས་ནས་ཞི་ལུ་འདི་སྨན་པར་སྟོན་ཐབས་ཤིག་མ་བྱས་ན་…” ཁོ་ཡང་མགྲིན་པ་བརྣངས་ནས་ཚིག་མཇུག་རྫོགས་མ་ཐུབ།

སྐབས་དེར་ཐག་རིང་ནས་“ཀག་…ཀག….ཀག”ཅེས་ཞོགས་ཀའི་བྱ་སྐད་གསལ་ལ་མི་གསལ་བ་ཞིག་གྲགས་ཡོང་།  དེ་ནས་ཕྱོགས་གཞན་པ་ཞིག་ནས་དེ་ལས་གསལ་བ་ཞིག་གྲགས།  དེ་ནས་ཁོ་ཚང་གི་ཁྱིམ་མཚེས་ཀྱི་བྱ་ཕོས་ཀྱང་བྱ་སྐད་བརྒྱབ།

 

བསྟན་པས་རྭ་ཙེ་དུད་ཁུག་ནང་ལ་བཞག  ཉལ་ཆས་སུ་གོན་པའི་སློག་པ་དེ་རྒྱབ་ལ་གོན་ཞོར་དུ་ཁོས “བླ་མ་མཁྱེན།  ལམ་བར་དུ་མི་ལ་མ་ཐུག་པར་ཤོག” ཅེས་ཁེར་བཤད་ཅིག་རྒྱག་ཞོར་དུ་མལ་ལས་ལངས།

“བླ་མ་མཁྱེན་དང་བླ་མ་མཁྱེན།  ཁ་རྩང་དེ་རིང་ཡང་ཁྱོད་ཀྱི་ཁ་ནང་ལ་དེ་འཁོར་བ་ཇེ་མང་དང་ཇེ་མང་རེད།” ལྷ་མོས་དེ་ལྟར་ཟེར་ཞོར་དུ་ཀ་བའི་ངོས་ཀྱི་དཀར་མེ་བླངས་ཏེ་བསྟན་པའི་འཁྲིས་ལ་ཡོང་། དཀར་མེ་ཡར་བཏེགས་ནས་ཁོ་གཉིས་ཀྱིས་དར་དམར་གྱི་གདོང་ལ་ལྟ་ཞོར་དུ། ཡང་། མོས་ “ཁྱོད་ཀྱིས་ཨོའུ་རྒྱ་རྫོང་ནི་ཧ་ཅང་སྔོན་ཐོན་གྱི་རྫོང་ཞིག་ཡིན་པ་དང་།  དེ་ན་མའོ་ཀྲུའུ་ཞི་མཁྱེན་ཟེར་བ་མ་གཏོགས་བླ་མ་མཁྱེན་ཟེར་བ་ལྟ་བུ་གོ་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་རེད་ཟེར་བ་མ་ཡིན་ནམ།”ཞེས་བཤད།

 

དར་དམར་མིག་གཉིས་ཕྱེད་བཙུམ་ཕྱེད་འབྱེད་ཀྱིས་ཡང་སྐྱར་གཉིད་དུ་ཡུར་ཡོད་ཅིང་།  སྣ་ནང་ནས་དབུགས་འབྱིན་རྔུབ་ཀྱི་ཟིར་སྒྲ་རེ་ཡང་ཐོས་ཐུབ། དེའི་མཆུ་འདབས་བསྐམས་ནས་སེར་ག་ཅུང་ཙམ་གས་ཡོད་ཅིང་།  སྐྲ་འདབས་འོག་གི་དཔྲལ་བའི་ངོས་ནས་རྩ་རྒྱུས་སྔོན་པོ་རེ་ཟུང་ཡང་མཐོང་ཐུབ།  ཁོའི་སྔས་མགོའི་གཡས་ཕྱོགས་ན་ཤིང་གི་ནེ་ཙོ་ཆུང་ཆུང་མཆུ་རྩེ་ཆག་གྲུམ་ཅན་ཞིག་ཡོད།  དེ་ནི་དར་དམར་ལ་ཡོད་པའི་རྩེད་སྤྱད་གཅིག་པུ་དེ་ཡིན་ལ་བསྟན་པས་ཤིང་གཡེར་བ་དུམ་བུ་ཞིག་གི་ཐོག་ལ་བརྐོས་པ་ཡིན།  དར་དམར་མ་ན་སྔོན་ལ་དེར་རྒྱུན་དུ་རྩེ་ན་ཡང་།  ན་ནས་བཟུང་རྩེད་སྤྱད་དེ་བསྟན་ན་ངུ་བར་བྱེད།

 

“ད་ལྟ་ཚ་བ་ཆེ་རྒྱུ་མེད་ཀྱང་དགོང་མོ་སླེབས་དུས་ཡང་སྐྱར་ཚ་བ་འབར་མི་ཡོང་ངམ་སྙམ།” བསྟན་པས་དར་དམར་གྱི་དཔྲལ་བ་ལ་ལག་མཐིལ་སྦྱར་ཙམ་ཞིག་བྱས་རྗེས་དེ་ལྟར་བཤད།  ཁོས་བུ་དེ་ཉལ་ས་ནས་ཡར་བླངས་ནས་ལྷ་མོའི་རུམ་ལ་བཞག་རྗེས་མོའི་ལག་གི་དཀར་མེ་ཚུར་བླངས།  བྱིས་པ་དེས་ངུ་སྐད་ཅུང་ཙམ་བཏོན་པ་ན་ལྷ་མོས་རང་ལུས་གསིག་ཞོར་དུ་བྱིས་པའི་ཁ་ནང་ལ་ནུ་མ་བཞག་པ་ན་ངུ་མཚམས་ཆད།

 

བསྟན་པས་ལྷ་མོས་གྲ་སྒྲིག་བྱས་ཚར་ཡོད་པའི་རྩམ་སྐྱོ་དེ་དཀར་ཡོལ་ནང་ལ་མཛུབ་མོ་སྐོར་ཐེངས་གཉིས་གསུམ་ཞིག་གིས་ལྡག་ཚར་དུས་བྱ་སྐད་གཉིས་པ་གྲགས།  “ད་འགྲོ  ད་འགྲོ  བྱ་སྐད་གཉིས་པ་ཡང་གྲགས་སོང་།” ཟེར་ནས་ཏཱ་ལེན་ཕྲག་ལ་ཁུར་ནས་སྒོའི་ཕྱོགས་སུ་སོང་།

 

ཡིན་ནའང་ལྷ་མོ་སྒོ་ཕྱོགས་ལ་མ་སོང་བར་ཆ་གའི་ཕྱོགས་ལ་སོང་ནས་དཀར་ཡོལ་གཉིས་དང་ཅ་ནེ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་བཅས་བླངས་ཏེ་ཐབ་ཀའི་སྟེང་ལ་བསྒྲིགས།  དེ་ནས་མོ་བསྟན་པའི་འཁྲིས་ལ་སོང་ནས་ཁོའི་ཕྲག་ན་ཡོད་པའི་ཏཱ་ལེན་ལས་མར་སྣོད་བླངས་ནས་དཀར་ཡོལ་གསུམ་པོའི་ནང་ལ་མར་མཐེབ་རྩེ་ལྟ་བུ་རེ་འཕངས་རྗེས།  དེ་དག་གི་ནང་ལ་སླ་ངའི་ནང་ན་ད་དུང་འཁྱག་མེད་པའི་ཇ་བླུགས།

 

“ཡ་ད་ཤོག” བསྟན་པ་སྒོ་ནང་དུ་ལངས་ནས་མོ་ལ་སྒུག་ནས་བསྡད་ཡོད།  ལྷ་མོས་དཀར་ཡོལ་རྣམས་ཀྱི་ཁ་ན་བཞུས་ཏེ་འདལ་བཞིན་པའི་མར་ལ་བལྟས་ནས་ཅི་ཞིག་བཤད་འདོད་སྐྱེས་ཀྱང་ཅི་ཞིག་བཤད་དགོས་པ་མ་ཤེས།  མོའི་མགྲིན་པ་བརྣངས་པར་གྱུར།  མིག་ནས་མཆི་མ་འགྲིལ།  བྱིས་གདོན་གྱི་གནོད་པ་འགོག་ཆེད་མོས་ཐབ་ཁུང་ནང་ནས་དུད་དྲེག་ཅུང་ཙམ་ཞིག་མཛུབ་རྩེར་བླངས་ནས་དར་དམར་གྱི་སྨིན་མཚམས་ལ་བྱུགས་རྗེས་དཀར་མེ་ལ་ཕུ་ཞིག་བརྒྱབ་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱི་བཞིན་དུ་སོང་།

 

ཁོ་གཉིས་རྒྱ་སྒོའི་ཕྱི་ལ་བུད།  ཐོག་མར་སྡེ་བའི་དཀྱིལ་ནས་ཁྱི་སྐད་ཅིག་གྲགས་པ་ན་ཁོ་གཉིས་ཀྱི་མདུན་ཕྱོགས་ནས་ཁྱི་ཞིག་ཟུག  ལྷ་མོའི་རུམ་གྱི་བྱིས་པ་ངུ་མགོ་བརྩམས་མ་ཐག་ངུ་མཚམས་ཆད།  ཕལ་ཆེར་ལྷ་མོས་དེའི་ཁ་ནང་ལ་ནུ་མ་བཞག་པ་འདྲ།

 

སྲང་ཁྱི་ཞིག་ཁོ་གཉིས་ཀྱི་འཁྲིས་ལ་སླེབས་མཚམས་ཟུག་སྐད་ཆད་ནས་མགྲིན་པ་ནས་ཙིར་སྒྲ་ཞིག་འདོན་བཞིན་བསྟན་པ་དང་ལྷ་མོ་གཉིས་ལ་རེས་མོས་ཀྱིས་མགོ་ཡིས་ཐུག་ཅིང་། ཁོ་གཉིས་ལ་ལྕེ་ལྡག་བྱེད།  ཡུད་ཙམ་ལས་མ་འགོར་བར་སྲང་ཁྱི་གཞན་པ་རྣམས་ཀྱང་ཁོ་གཉིས་ཀྱི་འཁྲིས་སུ་སླེབས་ནས་ཡང་དེ་ལྟར་བྱས། ལྷ་མོས་“སྙིང་རྗེ།  འདི་ཚོས་ང་ཚོ་ཐག་རིང་ཞིག་ལ་འགྲོ་གི་ཡོད་པ་ཚོར་གྱི་ཡོད་པ་འདྲ།” ཞེས་ངུ་སྐད་ཀྱིས་ཁེར་བཤད་ཅིག་བྱས།

 

 

“ཨོ།  ད་སླེབས་སོང་།” ཞེས་བསྟན་པས་རང་གི་མིག་ལམ་ལ་མངོན་པའི་སྟོན་མདོག་ཤར་བའི་རྩྭ་ཐང་ཆེན་པོ་ཞིག་གི་དཀྱིལ་ན་ཁང་ཚོགས་ཤིག་ཡོད་པ་མཐོང་བ་ན་དེ་ཨོའུ་རྒྱ་རྫོང་གི་རྫོང་མཁར་ཡིན་པ་ཤེས་ཏེ་ཀུ་ཅོ་ལྟ་བུ་ཞིག་གིས་བཤད།

 

ཁལ་འདྲུད་རླངས་འཁོར་གྱི་འཁོར་སྒམ་གྱི་ཟུར་ཞིག་ཏུ་བུའི་མགོ་ལ་རང་གི་སྐེ་རགས་ཀྱི་སྣེ་གཅིག་བཀབ་ནས་དེའི་གདོང་ལ་འབབ་པའི་ས་རྡུལ་འགོག་ཅིང་།  བུ་ལ་རླངས་འཁོར་གྱི་གཡོ་དཀྲུག་འགོག་ཆེད་བུ་དེ་རང་གི་བྲང་ལ་དམ་པོར་སྦྱར་ནས་བསྡད་ཡོད་པའི་ལྷ་མོས་རླངས་འཁོར་གྱི་འུར་སྒྲས་རང་གི་ཁྱོ་གའི་གཏམ་དེ་མ་ཐོས་པ་འདྲ།  ཁོ་ལ་ལན་ཅི་ཡང་མ་བྱིན།

 

ལན་སྟེར་ཡང་མ་དགོས་པར་གྱུར།  ཡུད་ཙམ་ནས་ཁོ་གཉིས་ཁྱེར་བའི་ཁལ་འདྲུད་རླངས་འཁོར་དེས་སྐྱོད་མཚམས་བཞག  བསྟན་པ་ཡར་ལངས་ནས་བལྟས་པར།  རླངས་འཁོར་རྫོང་མཁར་གྱི་སྣེ་མོར་སླེབས་འདུག  ཁོས་རླངས་འཁོར་གྱི་མདུན་ན་མེ་མདའ་འཁུར་བའི་དམངས་དམག་གཉིས་ཡོད་པ་མཐོང་མ་ཐག་རླངས་འཁོར་གྱི་རྒྱབ་ཕྱོགས་ནས་རྡུལ་འཚུབ་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཞིག་ཡོང་སྟེ་རེ་ཞིག་མཐོང་སྣང་དེ་ཡོངས་སུ་བསྒྲིབས།  རྡུལ་འཚུབ་དེ་ཡལ་བ་ན་མེ་མདའ་འཁུར་བའི་མི་དེ་གཉིས་ཀྱིས་རླངས་འཁོར་གྱི་ཁ་ལོ་བ་ལ་ཅི་ཞིག་བཤད་བཞིན་འདུག

 

“ངེད་གཉིས་རླངས་འཁོར་འདིའི་ནང་ལ་ཡོད་པ་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་རེད།” ཞེས་བསྟན་པས་དམངས་དམག་དེ་གཉིས་ནི་ཁོ་ཚོ་བྲོས་ཡོང་བ་ཤེས་ནས་འཛིན་མཁན་ཡིན་པར་སྙམ་ནས་རང་ལ་ཁེར་བཤད་ཅིག་བྱས།

 

ལྷ་མོས་བསྟན་པ་ལ་ལན་རྒྱག་པའི་ཚབ་ཏུ་བུ་དར་དམར་བྲང་ཁ་ལ་དམ་པོར་སྦྱར།   མོའི་རུམ་གྱི་དར་དམར་གྱིས་མིག་གཉིས་ཕྱེ་ནས་བར་སྣང་ལ་གཅེར་ནས་བསྡད་འདུག དེ་རིང་ཞོགས་ཀར་ཁོའི་ཐོད་པར་བྱུགས་པའི་དུད་དྲེག་གི་ནག་ཐིག་དེ་ད་ནི་ནག་ཐིག་ཅིག་མ་ཡིན་པར་དར་དམར་གྱི་དཔྲལ་བ་དང་སྨིན་མའི་ནང་ལ་ཡང་འདལ་འདུག  ལྷ་མོས་དར་དམར་གྱི་དཔྲལ་བའི་ཐོག་ལ་མོའི་མཆིལ་མ་བྱུགས་ནས་སྐེ་རགས་ཀྱི་སྣེ་མོས་དུད་དྲེག་འབྱིད་བཞིན་ཡོད།

“མར་བོབས།  མར་བོབས།”མེ་མདའ་འཁུར་མཁན་གཅིག་རླངས་འཁོར་དེའི་འགྲམ་དུ་ཡོང་ནས་བསྟན་པ་དང་ལྷ་མོ་གཉིས་ལ་དེ་ལྟར་ཟེར། “འདི་ཕྱོགས་སུ་སོང་།” དམངས་དམག་དེས་ལམ་བསྟན་པ་ལྟར་བསྟན་པ་སྔོན་ལ་འགྲོ་ཞིང་དེའི་རྗེས་སུ་ལྷ་མོ་འབྲངས་ཡོད་པ་དང་།  མོའི་རྗེས་སུ་དམངས་དམག་དེས་མེ་མདའ་ཕྲག་ལ་ཁུར་ནས་ཡོང་གི་ཡོད།   ཡིན་ན་ཡང་དམངས་དམག་དེས་གང་ཞིག་ལ་འགྲོ་རྒྱུ་ཡིན་པ་མི་བཤད།

 

བསྟན་པས་ཕྱིར་བལྟས་ཤིག་བྱས།  རླངས་འཁོར་དེ་ད་དུང་ལམ་འགྲམ་ན་བཀག་ཡོད་ཅིང་ཁ་ལོ་བ་དང་ཁོའི་རོགས་པ་དེ་གཉིས་རླངས་འཁོར་གྱི་འཁྲིས་ན་ཙོག་པུར་བསྡད་འདུག  ལྷ་མོའི་རུམ་གྱི་དར་དམར་གྱིས་དུས་དང་དུས་སུ་ངུ་སྐད་དམའ་མོ་རེ་འདོན།

 

ཁོ་ཚོ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པའི་སྲང་ལམ་དེ་ནི་རྫོང་མཁར་དེའི་སྲང་ལམ་གཅིག་པོ་ཡིན།  སྲང་ལམ་དེ་ཧ་ཅང་ཡངས་ལ་ཧ་ཅང་དྲང་།  རྫོང་མཁར་དེའི་ལས་ཁུངས་ཚང་མ་སྲང་ལམ་དེའི་གཡས་གཡོན་ལ་ཕྲེང་བསྒྲིགས་ནས་ཆགས་ཡོད།

སྲང་ལམ་འགྲམ་གྱི་གློག་སྡོང་སྟེང་གི་རྒྱང་བསྒྲགས་གྲག་ཆས་ཚང་མ་ན་བསྟན་པ་དང་ལྷ་མོ་གཉིས་ཀས་ད་བར་དུ་ཐོས་མ་མྱོང་བའི་རོལ་དབྱངས་ཤིག་གྲག་བཞིན་ཡོད།   ལམ་འགྲོ་བ་ཚང་མས་ཕན་ཚུན་ལ་གཏམ་མི་སྨྲ་ཞིང་།  དཔུང་པར་དཔུང་འཆིང་ནག་པོ་རེ་བཏགས་ཡོད་ལ།  བྲང་ཁ་ལ་རས་དཀར་གྱི་མེ་ཏོག་དཀར་པོ་རེ་བཏགས་འདུག  ད་དུང་ལམ་མཚམས་ཐུང་ཐུང་རེ་ན་ལམ་གྱི་འགྲམ་གཉིས་སུ་མེ་མདའ་ཐོགས་པའི་དམངས་དམག་ཆ་རེ་ཁ་སྤྲོད་དུ་ལངས་འདུག

 

བསྟན་པ་དང་ལྷ་མོ་གཉིས་མཐོང་སྣང་དེ་དག་ལ་ཡ་མཚར་ནས་འགྲོ་བཞིན་ར་སྐོར་ཞིག་གི་ནང་ལ་ཁྲིད།  ར་སྐོར་དེའི་དཀྱིལ་ན་ཁང་བསྟར་ཐུང་ཐུང་གསུམ་ཡོད་པ་མ་གཏོགས་དེ་ནི་སྤང་ཐང་ཆུང་ཆུང་ཞིག་རེད།  དེའི་ནང་ལ་ནོར་ཁྱུ་ཡོང་ས་མེད་པའི་སྟབས་ཀྱིས་ཡིན་ནམ།  ཕྱི་ལོགས་ཀྱི་རྩྭ་ཐང་ལས་དེའི་ནང་གི་རྩྭ་མགོ་མཐོ་ཞིང་རྩྭ་མདོག་ཀྱང་སེར།   ཁང་བསྟར་གསུམ་པོའི་གཡས་ཕྱོགས་ན་མི་བཅུ་གྲངས་ཤིག་ཕན་ཚུན་ངོ་མི་ཤེས་པ་ལྟར་སྤང་ཐོག་ན་ཐར་ཐོར་གྱིས་བསྡད་འདུག  རྩྭ་ཟ་བཞིན་པའི་ཞོན་གཡག་ཅིག་གི་འཁྲིས་ན་རྭ་ཙེའི་ནང་ལ་ཐ་མག་འཐེན་བཞིན་པའི་མི་ཞིག་མཐོང་བ་ན་བསྟན་པ་ལ་ཡང་ཐ་སྐྱོ་ལངས་ནས་རང་གི་རུམ་གྱི་རྭ་ཙེ་ལ་ཐུག

 

“ཅུང་ཙམ་འདིར་སྒུགས་དང་།” ཁོ་ཚོ་ཁང་བསྟར་མདུན་མའི་ཁང་མིག་ཅིག་གི་སྒོ་ཁ་ལ་སླེབས་འདུག་ཅིང་དམངས་དམག་དེས་བསྟན་པ་དང་ལྷ་མོ་གཉིས་ལ་དེ་ལྟར་བཤད།  དམངས་དམག་དེས་ཁང་མིག་དེའི་སྒོ་བརྡུང་གྲབས་བྱེད་སྐབས་སྒོ་ཕྱེ་བར་གྱུར།  ཕྱི་ལ་ཐོན་མཁན་དེ་ཆང་གིས་བཟི་ཡོད་པ་འདྲ།  མིག་གཉིས་ཀྱིས་ཁོའི་རྐང་རྩེ་ཁོ་ནར་ལྟ་ཞིང་གོམ་པ་འཁྱོར་བཞིན་དུ་འགྲོ  མེ་མདའ་འཁུར་བའི་དམངས་དམག་ཅིག་གིས་ཁོའི་སློག་པའི་ཕུ་དུང་ནས་བཟུང་སྟེ་ཁང་བསྟར་གྱི་གཡས་ཕྱོགས་ཀྱི་མི་དེ་ཚོའི་ཕྱོགས་སུ་ཁྲིད་ནས་སོང་།

 

ཁང་མིག་དེའི་ནང་ལ་སླེབས་པ་ན་བསྟན་པ་དང་ལྷ་མོ་གཉིས་ཀྱིས་སྲང་ལམ་གྱི་རོལ་དབྱངས་ལྗིད་བག་ཅན་དེ་ཐོས་མཚམས་ཆད།  ཡིན་ན་ཡང་སྒྲ་གཞན་ཞིག་ཐོས་མགོ་བརྩམས།  དེ་ནི་ལྕགས་ཐབ་ནང་གི་མེ་འབར་བའི་ཝང་ཝང་གི་སྒྲ་ཞིག་གྲག་བཞིན་པ་དེ་རེད།  བསྟན་པས་རང་ཉིད་ལོ་ཁ་ཤས་ཀྱི་སྔོན་ལ་རྒྱ་མི་རྟ་ཉོ་བའི་རྟ་རྫིར་ཡོང་བའི་ཉིན་ཞིག་ཁོའི་དྲན་ངོར་ཤར། ཉིན་དེར་ཆར་ཞོད་ཀྱི་ནང་དུ་རྒྱ་མི་རྣམས་ཀྱིས་རུ་ནང་ནས་ཉོས་པའི་རྟ་རྣམས་དེད་ནས་རྫོང་ཐོག་འདིར་སླེབས་ནས་ཁང་མིག་ཅིག་གི་ནང་ལ་འཛུལ་སྐབས་ཁོས་ལྕགས་ཐབ་ཀྱི་མེ་འབར་སྒྲ་འདི་འདྲ་ཞིག་ཐོས་མྱོང་།

 

དར་དམར་གྱིས་ལྷ་མོའི་རུམ་དུ་ངུ་ཅོར་བྱས།  ལྷ་མོས་མྱུར་དུ་དར་དམར་གྱི་ཁ་ནང་ལ་ནུ་མ་བཞག་ནས་ངུ་ཁ་གཅོད་ཐབས་བྱས།  དར་དམར་གྱིས་ཁ་ཡིས་ནུ་མ་ནུ་ཡང་སྣ་ཁུང་ནས་ངུ་སྒྲ་འདོན།  ལག་པ་ཡ་གཅིག་སྔར་བཞིན་ལྷ་མོའི་བྲང་འདོགས་མའོ་པར་ལ་འཐམས་ཡོད།  ལྷ་མོས་དར་དམར་གྱི་ལག་པ་རང་གི་བྲང་ཐོག་གི་བྲང་འདོགས་མའོ་པར་དེ་དང་ཕྲལ་ཐབས་བྱས་པར་དར་དམར་གྱིས་ནུ་མ་ཁ་ནང་ནས་བཏང་སྟེ་ངུ་ཅོར་བྱས།

 

བསྟན་པ་དང་ལྷ་མོ་གཉིས་ཁང་པ་དེའི་ནང་ལ་ཁྲིད་ཡོང་མཁན་གྱི་དམངས་དམག་དེ་ཁང་པ་དེའི་སྦུག་ན་ཅོག་ཙེ་ཞིག་གི་ཐོག་ན་ཁ་ཚུར་འཁོར་ཏེ་ཐ་མག་འཐེན་བཞིན་པ་དེའི་འཁྲིས་ལ་སོང་།  དཔོན་པོ་ཞིག་ཡིན་ལས་ཆེ་བའི་མི་དེས་ཀྱང་དཔུང་བར་དཔུང་འཆིང་ནག་པོ་དང་བྲང་ཀར་མེ་ཏོག་དཀར་པོ་ཞིག་བཏགས་འདུག   ཁོའི་གཡས་ཕྱོགས་ཀྱི་རྩིག་ངོས་ན་མེ་མདའ་ཐུང་ངུ་ཀོ་ཤུབས་ཅན་ཞིག་སྐེད་འཆིང་ལྷན་དུ་དཔྱངས་འདུག  དེའི་འོག་ན་མའོ་ཀྲུའུ་ཞིའི་གསུང་རྩོམ་གཅེས་བཏུས་དེབ་བཞི་བོ་བརྩེགས་པའི་ཐོག་མའོ་ཀྲུའུ་ཞིའི་ལུས་སྟོད་ཀྱི་འབག་སྐུ་དཀར་པོ་ཞིག་བཞག་འདུག་ལ།  དེའི་མིག་གཉིས་ཀྱིས་དཔོན་པོ་དེའི་ཅོག་ཙེའི་ཐོག་ལ་བལྟས་ནས་བསྡད་ཡོད་པ་དང་འདྲ།

 

དམངས་དམག་དེས་སྐད་དམའ་མོས་ཁོ་ལ་ཅི་ཞིག་བཤད་སྐབས། དཔོན་པོ་དེས་ཡང་ཡང་དུ་ལྷ་མོའི་ཕྱོགས་ལ་ལྟ་ཞིང།  ཁོས་མིག་རེ་རྡེབ་དུས་ཁོའི་མཁུར་ཚོས་ཀྱི་ཐོག་གི་ཤ་གནད་ཅིག་ཀྱང་ཐེངས་རེར་འགུལ་རྒྱུག་བྱེད། ལྷ་མོས་ཁོ་ལ་ཡང་གསང་ནས་མོའི་བྲང་ཁར་བྲང་འདོགས་མའོ་པར་བཏགས་པ་དེ་ལ་བསྟན་པ་འཚིག་པ་ཟ་མགོ་བརྩམས། ཡིན་ན་ཡང་ཁོ་འཚིག་པ་ཟ་ཁོམ་མེད་པ་འདྲ།   དཔོན་པོ་དེས་མིག་གིས་སྔར་བཞིན་ལྷ་མོའི་ཕྱོགས་ལ་ལྟ་ཞོར་དུ་རྐུབ་སྟེགས་ཐོག་ནས་དལ་གྱིས་ཡར་ལངས།  ཁོའི་མཁུར་ཚོས་ཀྱི་ཐོག་གི་ཤ་གནད་རྒྱུགས་པ་ཇེ་མགྱོགས་དང་ཇེ་དྲག་ཏུ་སོང་ནས་མིག་རྡེབ་ཐེངས་གཅིག་ལ་ཤ་གནད་དེ་ཐེངས་གཉིས་རེར་འགུལ་རྒྱུགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་འདྲ།

བསྟན་པས་བུ་དར་དམར་གྱི་ངུ་ཁ་གཅོད་བྱེད་དུ་ལྷ་མོའི་བྲང་ཁར་བྲང་འདོགས་མའོ་པར་འདོགས་མཁན་“ང་ཡིན།” ཟེར་རྒྱུ་དེ་ལྕེ་སྣེ་ལ་བཟུང་ནས་བསྡད། བསྟན་པས་དཔོན་པོ་དེའི་ངག་ནས་སྐད་གདངས་གཏུམ་དྲག་ཅན་ཞིག་ཐོས་རྒྱུའི་ཚབ་ཏུ་“རླབས་ཆེན་གྱི་གཙོ་འཛིན་མའོ་ཀྲུའུ་ཞི་དེ་རིང་དགོངས་པ་རྫོགས་པ་རེད།” ཅེས་སྐད་གདངས་སྐྱོ་ཉམས་ཅན་ཞིག་ཐོས་པ་ན་ཁོ་རང་གི་རྣ་བ་ལ་ཡིད་མ་ཆེས།  “མའོ་ཀྲུའུ་ཞི་ལ་ཡང་ཤི་རྒྱུ་ཞིག་ཡོད་དམ།” ཁོའི་སེམས་ལ་དེ་ལྟར་འཁོར།

 

དཔོན་པོ་དེས་བསྟན་པ་དང་ལྷ་མོ་གཉིས་ལ་དཔུང་འཆིང་ནག་པོ་དང་རས་དཀར་པོའི་མེ་ཏོག་རེ་སྟེར་ཞོར་དུ་ “འདི་དག་ནི་མའོ་ཀྲུའུ་ཞིའི་དགོངས་པ་རྫོགས་པར་མྱ་ངན་མཚོན་བྱེད་རེད།  འདི་དག་དཔུང་བ་དང་བྲང་ལ་མ་བཏགས་པར་སྲང་ལམ་ལ་བསྐྱོད་ན་ཡང་སྐྱར་དམངས་དམག་ཅིག་གིས་ཁྱེད་གཉིས་འདིར་ཁྲིད་ཡོང་བར་འགྱུར།” ཅེས་བརྗོད་རྗེས་ཡང་ན་རེ་ “ཁྱེད་གཉིས་ཐེངས་གཉིས་པ་འདིར་སླེབས་ན་ངས་ཁྱེད་གཉིས་ཕྱིར་འགྲོ་གི་འཇུག་མི་ཐུབ། ཕ་གི་ན་བཀག་ཉར་བྱས་ཡོད་པ་དེའི་གྲས་ལ་འགྲོ་དགོས་པ་རེད་”ཟེར།

 

བསྟན་པས་ལྷ་མོ་དང་ཁོ་གཉིས་ཁང་པ་འདིར་ཁྲིད་ཡོང་དོན་ཁོ་གཉིས་ཀྱི་བྲོས་བྱོལ་གྱིས་མིན་པ་ཤེས་པ་ན་ཁོའི་སེམས་གྲིམ་ལྷོད།  ཁོའི་མིག་ལམ་ལ་ “ཕ་གི་ན་བཀག་ཉར་བྱས་ཡོད་པ་དེའི་གྲས་”ཀྱི་རྩྭ་ཟ་བཞིན་པའི་ཞོན་གཡག་ཅིག་གི་འཁྲིས་ན་རྭ་ཙེའི་ནང་ལ་ཐ་མག་འཐེན་བཞིན་པའི་མི་དེ་ཤར།  ཁོ་ལ་ཡང་ཐ་སྐྱོ་ལངས་ནས་ཁོའི་གཡས་ལག་རུམ་གྱི་རྭ་ཙེ་ལེན་དུ་བསྐྱོད་འདོད་ཀྱང་།  ཁོས་རང་གི་ལག་ན་ཡོད་པའི་དཔུང་འཆིང་ནག་པོ་དེ་དང་རས་དཀར་པོའི་མེ་ཏོག་དེ་མཐོང་བ་ན་ཁོའི་སེམས་ལ་ “མི་ངན་རིགས་བཞི་ཞིག་གིས་ཀྱང་མའོ་ཀྲུའུ་ཞི་ཤི་བ་ལ་མྱ་ངན་བྱེད་ཆོག་པ་ཡིན་ནམ།” ཞེས་བསམས།

 

ལྷ་མོའི་རུམ་གྱི་དར་དམར་གྱིས་ངུ་སྐད་ཤུགས་མེད་ཅིག་བཏོན་པ་ན་བསྟན་པ་གཉིད་ལས་སད་པ་ལྟར་དར་དམར་ལ་བལྟས།  དར་དམར་གྱི་མིག་གཉིས་ཕྱེ་མ་བཙུམ་ཡིན་ལ་མཆུ་འདབས་ཀྱང་ཕྱེ་མ་བཙུམ་ཡིན། མཆུ་འདབས་ཅུང་ཙམ་སྐམ་པོར་གྱུར་ནས་སེར་ག་ཕྲ་མོ་རེ་མཐོང་ཐུབ།

 

“སྙིང་རྗེ།” ཡང་དཔོན་པོ་དེས་ཁ་གྲགས་ཏེ་ན་རེ་ “ཁོའི་ལག་པ་ཆུང་ཆུང་དེ་བྲང་འདོགས་མའོ་པར་ལ་འཐམ་པར་ལྟོས་དང་།  སྐད་ཆ་བཤད་མི་ཤེས་ན་ཡང་ཁོའི་སེམས་ཀྱིས་མའོ་ཀྲུའུ་ཞི་མ་བཞུགས་པ་ལྟ་བུའི་དོན་ངན་ཞིག་བྱུང་བ་ཚོར་ཡོད་པ་འདྲ།” ཞེས་ཁོས་དར་དམར་གྱི་མགོ་ལ་བྱིལ་བྱིལ་བྱེད་ཞོར་དུ་ “ཁོས་དུས་ནམ་ནས་འདི་ལྟར་བྱེད་ཀྱི་འདུག”ཅེས་དྲིས།

 

བསྟན་པའི་མིག་ལམ་དུ་ཁ་རྩང་དར་དམར་གྱི་ཁ་ཆུས་སྦགས་ཤིང་མིག་ཡས་ཀྱི་དཀྱིལ་ནས་རལ་བའི་མའོ་ཀྲུའུ་ཞིའི་འདྲ་པར་དེ་ཤར།  ཡིན་ན་ཡང་ཁོའི་ངག་ནས་ “དེ་རིང་ཞོགས་ཀ་སྔ་བོ་ནས།” ཞེས་ལན་གཞན་པ་ཞིག་ཤོར་མ་ཐག་ “ལྟོས།” ཞེས་ཡང་དཔོན་པོ་དེ་ན་རེ་ “མའོ་ཀྲུའུ་ཞི་མདང་དགོང་དགོངས་པ་རྫོགས་ཀྱང་དེ་རིང་ཉིན་གུང་བར་དུ་གཏམ་ངན་དེ་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་ཡོད་པ་མ་རེད།  ཁྱབ་བསྒྲགས་ཀྱི་སྔོན་ལ་ཁྱོད་གཉིས་ཀྱི་བུ་ཡི་སེམས་ལ་ཚོར་བ་ཞིག་སྐྱེས་ཟིན་པ་འདྲ།”ཟེར་ཞིང་།  ཁོའི་འགྲམ་པའི་ཐོག་གི་ཤ་གནད་དེ་ཡང་སྐྱར་འདར་རྒྱུགས་ཤིག་བྱས།

བསྟན་པ་དང་ལྷ་མོ་གཉིས་ཁང་མིག་དེའི་ཕྱི་ལ་བུད་པ་ན། ཡང་རྒྱང་བསྒྲགས་ཀྱི་སྒྲ་རྣ་ནང་ལ་འཚང་ནས་ཡོང་། ད་རེབ་འཚང་ཡོང་བ་ནི་སྒྲ་དབྱངས་རྣ་ལ་ལྗིད་བག་ཅན་དེ་མིན་པར་བོད་སྐད་རྣ་ལ་ལྗིད་བག་ཅན་ཞིག་རེད། ”ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་། ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་དམག་དོན་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་། ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་།…”ཞེས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལས་ཁུངས་དེ་དག་གི་མིང་རྣམས་ཧ་ཅང་དལ་མོ་དང་གསལ་པོས་བགྲང་བཞིན་ཡོད།

 

“ ཡ་གིར་ལྟོས་དང་།  མི་མང་པོ་ཡོད་ས་དེར་སོང་།” བསྟན་པ་དང་ལྷ་མོ་གཉིས་ར་སྐོར་དེའི་ནང་ལ་ཁྲིད་ཡོང་མཁན་གྱི་དམངས་དམག་དེས་ཁོ་གཉིས་སྒོ་ཆེན་བར་དུ་བསྐྱལ་རྗེས་སྲང་ལམ་གྱི་གཡོན་ཕྱོགས་ལ་མཛུབ་སྟོན་བྱས་ནས་དེ་ལྟར་བཤད།

 

བསྟན་པས་མི་མང་པོ་ཡོད་ས་དེ་ནི་རྫོང་འདིའི་ཚོམས་ཁང་ཡིན་པ་ཤེས། སྔོན་མ་ཁོ་ས་འདིར་རྒྱ་རྟ་ཉོ་བ་རྣམས་ཀྱི་རྟ་འཚོ་རུ་ཡོང་སྐབས་ཚོམས་ཁང་དེའི་ནང་ལ་གློག་བརྙན་ལ་བལྟ་རུ་ཐེངས་དུ་མར་སོང་མྱོང་།  ཡིན་ན་ཡང་ཁོ་གཉིས་ད་ལྟ་དེ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་འགྲོ་དགོས་པ་དང་། དེ་ན་མི་མང་པོ་ཅིའི་ཕྱིར་འཛོམས་ཀྱི་ཡོད་པ་ཡང་ཁོས་མི་ཤེས།

ཚོམས་ཁང་འདས་ན་རྫོང་འདིའི་སྨན་ཁང་ཡོད། དེ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་གྱང་ཞིག་མ་གཏོགས་མེད།  བསྟན་པའི་མིག་ལམ་དུ་ན་ཚ་མ་གཏོགས་གྲལ་རིམ་ལ་མི་ལྟ་བའི་སྨན་པ་རྒྱ་མོ་མགོ་སེ་མ་དེ་ཤར། དེས་མིག་ཤེལ་སྣ་འདབས་ལ་གོན་ཅིང་། ནད་རྟགས་ཉན་ཆས་དེས་ཁོའི་ལུས་སྟོད་ཀྱི་མདུན་རྒྱབ་ཀྱི་གནས་དུ་མར་སྤོར་ནས་ཉན་པ་དེ་ལོ་དུ་མའི་སྔོན་ལ་ཁོ་རྒྱ་རྟ་ཉོ་བ་རྣམས་ཀྱི་རྟ་རྫིར་ཡོང་སྐབས་བྱུང་བ་ཡིན་ན་ཡང་ཁ་རྩང་བྱུང་བ་ལྟར་ཁོ འི་དྲན་སྣང་ལ་གསར།

ཁོ་ད་རེབ་ཨོའུ་རྒྱ་རྫོང་ལ་བྲོས་བྱོལ་གྱིས་ཡོང་དོན་ཡང་སྨན་ཁང་དེ་དང་སྨན་པ་དེ་ཡིན། ཡིན་ན་ཡང་ད་ལྟ་སྨན་ཁང་དེར་སླེབས་སྐབས་ཡིན་གཅིག་མིན་གཅིག་དེའི་འཁྲིས་ཀྱི་ཚོམས་ཁང་ལ་འཛུལ་དགོས་དོན་ཅི་ཡིན་ནམ། ཚོམས་ཁང་དེའི་ནང་ལ་དུས་ཡུན་ཅི་ཙམ་འགོར་གྱི་ཡིན་ནམ། མ་གཞི་སྨན་པ་རྒྱ་མོ་མགོ་སེ་མ་དེ་ཡོད་པ་ཡིན་ནམ། བསྟན་པའི་སེམས་ལ་དེ་ལྟར་འཁོར་ཏེ་དམངས་དམག་དེ་ལ་འདྲི་བསམས་ཀྱང་ཁོ་མཐོང་ལམ་ན་མེད།  ཁོའི་མཐོང་ལམ་ན་ཡོད་པ་ནི་སྒ་ཐོག་ན་དགོ་རོ་ཞིག་ཡོད་པའི་རྟ་ཞིག་རེད།  དགོ་རོ་དེའི་སོག་པའི་ཐོག་ན་བསྐམས་པར་གྱུར་པའི་ཁྲག་ཐིགས་ཐར་ཐོར་རེ་མཐོང་།  རྒྱབ་ལ་མེ་མདའ་རིང་པོ་གཉིས་འཁུར་བའི་དམངས་དམག་ཅིག་གིས་རྟ་དེ་ཁྲིད་འདུག་ཅིང་། དེའི་མདུན་ན་སློག་པ་གསར་པ་ཞིག་གོན་ཅིང་མིག་ཤེལ་ནག་པོ་ཆ་གཅིག་གྱོན་པའི་ཁྱོ་ག་དར་མ་ཞིག་གི་ལག་པ་གཉིས་ཁོའི་རྒྱབ་ཏུ་བསྡམས་ནས་སྡོམ་ཐག་གི་སྣེ་མོ་ཡང་དམངས་དམག་དེས་བཟུང་ནས་འགྲོ་བཞིན་ཡོད།

 

“དཔལ་རྡོ་ཀྲུའུ་རེན་ལས་ངན་པོ།”བསྟན་པ་དང་ལྷ་མོ་གཉིས་ཀྱི་འཁྲིས་ན་འགྲོ་བཞིན་པའི་ན་གཞོན་མ་གཉིས་ལས་གཅིག་གིས་དེ་ལྟར་བཤད་རྗེས་གཡས་ལྟ་གཡོན་ལྟ་ཞིག་བྱས་ཤིང་“ དོ་དགོང་དགོ་ཤ་ཡི་མོ་མོ་ཞིམ་པོ་ཞིག་ཟ་འདོད་ཡོད་ཀྱི་རེད།  མའོ་ཀྲུའུ་ཞི་མ་བཞུགས་པ་ཁོའི་སེམས་ཀྱི་དགུ་ཡུལ་ལའང་ག་ལ་ཤར།” ཞེས་སྐད་མགོ་ཇེ་དམར་བཏང་ནས་བཤད་རྗེས་དགོ་རོ་ཁུར་བའི་རྟ་དེ་ལ་ཕྱིར་ལྟ་ཞིག་བྱས།

 

གཞན་པ་དེས་“ཨ་ཁུ་ཚེ་བརྟན་གྱིས་ཀྱང་མའོ་ཀྲུའུ་ཞི་ཤི་…”ཞེས་གོ་མ་ཐག་ཐོག་མར་ལྕེ་སྣར་ཞིག་བྱས་ཤིང་།དེས་ཀྱང་གཡས་ལྟ་གཡོན་ལྟ་ཞིག་བྱས་རྗེས་ན་རེ་ “འདས་པ་མ་ཤེས་ཏེ། ཤོ་ཆུའི་ཁ་ན་ཆང་འཐུང་ནས་བསྡད་ཡོད་པས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་རེད་”ཟེར།

 

བསྟན་པས་དེ་ཐོས་པ་ན་ལྷ་མོ་དང་ཁོ་གཉིས་ཀྱིས་ད་སོ་མ་ཁང་མིག་དེའི་སྒོ་ཁར་མཐོང་བའི་མིག་གིས་རང་གི་རྐང་སྣེ་གཅིག་པོ་བལྟས་ནས་འགྲོ་བཞིན་པའི་ཆང་འཐུང་དེ་དྲན།

 

ཁོས་ལྷ་མོའི་ངུ་སྐད་དམའ་མོ་ཞིག་ཐོས་སྐབས་ཁ་ཕྱིར་འཁོར་ནས་ལྷ་མོ་ལ་བལྟས།  མོས་དར་དམར་རང་གི་བྲང་ལ་དམ་པོར་སྦྱར་ཞིང་།  མིག་གིས་དར་དམར་གྱི་ངོ་ལ་བལྟས་ནས་འགྲོ་བཞིན་ཡོད།  བསྟན་པས་དར་དམར་ལ་མ་བལྟས་ཀྱང་དར་དམར་གྱི་དཔྲལ་བའི་སྟེང་གི་རྩ་རྒྱུས་ཇེ་སྔོར་གྱུར་ཅིང་། མཁུར་ཚོས་གཉིས་ཇེ་དམར་དུ་གྱུར།  མིག་གཉིས་ཕྱེད་བཙུམ་བྱས་ཡོད་པའི་བར་ནས་མིག་རིལ་གཉིས་ཀྱི་དཀར་ཆ་མངོན་ཡོད་པ་དེ་ཁོའི་མིག་ལམ་ལ་ཤར་བཞིན་ཡོད།

 

“ནང་ལ་སོང་།  ནང་ལ་སོང་།  ལམ་ཁ་མ་འགོག” ཟེར་བ་ཐོས་པ་ན།  བསྟན་པས་དམངས་དམག་དེས་བསྟན་པའི་ “མི་མང་པོ་མཐོང་བའི་རྒྱ་སྒོ་དེ”ཡི་མདུན་དུ་སླེབས་འདུག་པ་ཚོར།  དེར་སྒོ་སྲུང་བྱས་ཡོད་པའི་དམག་མི་ཕྲེང་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་མི་ཕྲེང་གཉིས་འགུལ་བཞིན་ཡོད་པ་ལས་གཅིག་ནི་སྒོ་ནང་ལ་འཛུལ་བཞིན་ཡོད་ལ།  གཞན་པ་དེ་སྒོ་ཕྱི་ལ་ཐོན་བཞིན་ཡོད།

 

བསྟན་པ་དང་ལྷ་མོ་གཉིས་སྒོ་ནང་ལ་འཛུལ་བཞིན་པའི་མི་ཕྲེང་གི་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་པས་རང་དབང་མེད་པར་དེའི་གྲལ་ལ་འཛུལ་དགོས་བྱུང་། ཁོ་གཉིས་ཚོམས་ཁང་ཆེན་པོ་དེའི་ནང་ལ་འཛུལ་བ་ན་ད་ཅི་སྲང་ལམ་དུ་ཐོས་པའི་རོལ་དབྱངས་ལྗིད་བག་ཅན་དེ་ཡང་སྐྱར་རྣ་ལམ་ལ་འཚང་ནས་ཡོང་།  ཁང་སྦུག་གི་རྩིག་ངོས་ལ་བཀལ་ཡོད་པའི་མའོ་ཀྲུའུ་ཞིའི་འདྲ་པར་ཆེན་པོ་དེ་བསྟན་པའི་མིག་ལམ་ལ་ཐོག་མར་ཤར་།  དེ་ལ་ཚོན་མདོག་མེད་ཅིང་མཐའ་ཐིག་ནག་པོ་ཞིག་འཐེན་ཡོད།  དེའི་མདུན་དང་གཡས་གཡོན་དུ་ཤོག་བུའི་མེ་ཏོག་གི་ཕྲེང་བ་གོར་གོར་མི་ཚད་ཅན་དུ་མ་ཞིག་ཕྲེང་བསྟར་གྱིས་བསྒྲིགས་ཡོད།  དེ་རྣམས་ཀྱི་མདུན་ཕྱོགས་སུ་དམག་མི་གཉིས་ཀྱིས་མེ་མདའ་བྲང་ལ་སྦྱར།  མིག་གཉིས་ཀྱིས་མདུན་ལ་བལྟས།  གཡོ་འགུལ་མེད་པར་འགྲེངས་འདུག

 

བསྟན་པ་དང་ལྷ་མོ་གཉིས་མི་ཕྲེང་གི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་མའོ་ཀྲུའུ་ཞིའི་འདྲ་པར་གྱི་མདུན་ལ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད།  ཚོམས་ཁང་ཧ་ཅང་ཆེ་ན་ཡང་།  དེའི་ནང་ལ་འཁྱིལ་བའི་རོལ་དབྱངས་ལྗིད་པོ་དེ་ཚོམས་ཁང་ནང་ལ་ཤོང་གི་མེད་པའི་ཚོར་སྣང་སྟེར་ཞིང་། མི་འཕྲེང་ལ་སྨྲ་བརྗོད་མེད་ཀྱང་ཁོ་ཚོའི་སྣ་ཤུབ་དང་ངུ་ཤུབ་དག་བསྟན་པ་དང་ལྷ་མོ་གཉིས་ཀྱི་སྔ་གཞུག་ཐམས་ཅད་ནས་གྲགས་ཡོང་བ་དང་།  སྐབས་འགར་ངུ་སྐད་མཐོན་པོ་རེ་གྲགས་དུས་བསྟན་པས་ལྷ་མོ་དང་ཁོ་གཉིས་ལ་ངུ་མི་བྲོ་བ་དེ་ལ་བསྟན་པ་བློ་བག་མི་བདེ་བ་ཞིག་བྱུང་།

 

ཁང་སྦུག་གི་མའོ་ཀྲུའུ་ཞིའི་འདྲ་པར་གྱི་མདུན་ལ་སླེབས་སྐབས་ཅི་ཞིག་བྱེད་དགོས་པ་ཤེས་འདོད་ནས་བསྟན་པས་དེ་ལ་བལྟས་པར།  མི་མང་ཆེ་བ་དྲང་མོར་ཡུད་ཙམ་ལངས་ནས་བསྡད་རྗེས་ལུས་སྟོད་ཐེངས་གསུམ་ལ་སྒུར་ནས་འགྲོ་བར་བྱེད།  རྒྱ་མོ་འདྲ་བ་ཞིག་དེར་སླེབས་མ་ཐག་ལུས་སྟོད་ཐེངས་གསུམ་མགྱོགས་པོར་སྒུར་རྗེས་ལག་པས་ཁ་བཀབ་ནས་སོང་།  ཕལ་ཆེར་ངུ་ངག་འགོག་གི་ཡོད་པ་འདྲ།

 

“ཀྱེ་མ་ཉི་མ་དམར་པོ།” གསར་བུ་ཞིག་གིས་སྐྱོར་ནས་ཡོང་བའི་རྒན་མོ་ཞིག་མའོ་ཀྲུའུ་ཞིའི་འདྲ་པར་གྱི་མདུན་ལ་སླེབས་སྐབས་མོས་ངུ་སྐད་མཐོན་པོས་དེ་སྐད་དུ་བརྗོད།  མགོ་སྐྲ་དཀར་པོ་ཅན་གྱི་རྒན་མོ་དེ་མའོ་ཀྲུའུ་ཞིའི་འདྲ་པར་གྱི་མདུན་དུ་གཞན་པ་ལྟར་ལུས་སྟོད་ཡར་དགྱེ་མར་སྒུར་མི་བྱེད་པར་མར་སྒུར་ནས་ཡར་དགྱེ་བར་མི་བྱེད།

“ཨུ།  ཨུ།  ཨུ།  ང་ཚོའི་ལས་འདི་”ཟེར་ནས་རྒན་མོ་དེས་སྐད་ཅོར་རྒྱག་མགོ་བརྩམས་ཤིང་།  “ཀྱེ།  སེམས་ཁོང་གི་ཉི་མ་དམར་པོ།  ཁྱེད་ཀྱིས་ང་ཚོ་བཞག་ནས་ཕེབས་ཕོད་པ་འདི་ཅི་ཡིན།” ཟེར་ནས་སྨྲེ་ངག་རྣ་ལ་གཙེས་པ་ཞིག་བཏོན།

བསྟན་པས་རང་གི་རྒྱབ་ཕྱོགས་ན་ལྷ་མོས་རང་ཉིད་ཀྱི་སློག་པ་འཐེན་གྱི་ཡོད་པ་ཚོར།  ཁོ་ཁ་ཕྱིར་འཁོར་དུས་ལྷ་མོས་དར་དམར་གྱི་གདོང་ལ་བལྟས་ནས་ངུ་བཞིན་འདུག  དར་དམར་ཁ་གདངས་པ་སྔར་ལས་ཆེ་ཞིང་།  མིག་ལྕིབས་བར་གྱི་མིག་རིལ་གྱི་དཀར་ཆ་དེ་སྔར་ལས་ཆེ།  བསྟན་པས་རང་གི་རྣ་བ་དར་དམར་གྱི་སྣ་རྩ་ལ་སྦྱར་བ་ན་དབུགས་ཧ་ཅང་ཕྲ་མོ་ཞིག་ལེན་གྱི་ཡོད་པ་ཚོར། བསྟན་པས་ལྷ་མོ་འཐེན་ནས་མི་ཕྲེང་ལས་ལོགས་སུ་ཐོན།

 

རྒན་མོ་དེ་ཡང་གསར་བུ་གཉིས་ཀྱིས་སྐྱོར་ནས་མི་ཕྲེང་ལས་ལོགས་སུ་ཐོན་ནས་བསྟན་པ་དང་ལྷ་མོ་གཉིས་ཀྱི་འཁྲིས་སུ་སླེབས་པ་ན་“ཀྱེ་མ།  ཀྱེ་མ་ཀྱེ་ཧུད།” ཅེས་མོའི་ངུ་ཅོར་གྱི་སྒྲ་ཇེ་མཐོར་གྱུར།   “མའོ་ཀྲུའུ་ཞི་ལགས།  ཁྱོད་…” ཞེས་མོ་བརྣངས་ནས་མོའི་ངག་ནས་ཚིག་མ་ཐོན།

“ཨ་མ།  ཨ་མ།” མོ་སྐྱོར་མཁན་གྱི་གསར་བུ་གཅིག་གིས་མོ་དེ་ལྟར་འབོད་བཞིན་ཚོམས་ཁང་གི་རྒྱ་སྒོའི་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད།

 

བསྟན་པ་དང་ལྷ་མོ་གཉིས་ཀྱང་དེ་དག་གི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ཤིང་།  ལྷ་མོས་དར་དམར་བྲང་ལ་དམ་པོར་སྦྱར་ནས་བསྟན་པའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་“ཨུ།  ཨུ།  ཨུ།”ངུ་ཞོར་དང་འགྲོ་ཞོར་བྱེད།

 

ཁོ་ཚོ་ཚོམས་ཁང་གི་རྒྱ་སྒོར་སླེབས་པ་ན་ནང་ལ་ཡོང་བ་དང་ཕྱི་ལ་འགྲོ་བའི་མི་ཕྲེང་གཉིས་ཀས་རེ་ཞིག་འགྲོ་མཚམས་བཞག་ནས་ཁོ་ཚོར་འགྲོ་ལམ་ཕྱེ་ཞིང་ཁོ་ཚོ་ལ་ལྟ་བར་བྱེད།

 

“སྨན་ཁང་འདི་ཕྱོགས་ན་ཡོད་པ་རེད།” ཁོ་ཚོ་ཚོམས་ཁང་གི་ཕྱི་ལ་ཐོན་པ་ན་སྐེ་ལ་པར་ཆས་དཔྱངས་པའི་སྐྱེས་པ་ཞིག་རྒྱུགས་ཡོང་ནས་དེ་སྐད་ཟེར་ཞིང་ཁོ་ཚོའི་སྔ་ཕྱི་ལ་རྒྱུགས་ནས་ཡང་དང་ཡང་དུ་པར་བརྒྱབ།

སྨན་པས་དར་དམར་ལྷ་མོའི་བྲང་ནས་ལེན་དུས་ཁོའི་ལག་པ་ཆུང་ཆུང་གཡས་པ་དེ་ད་དུང་ལྷ་མོའི་བྲང་ཁའི་བྲང་འདོགས་མའོ་པར་ལ་འཐམ་ཡོད་ཅིང་།  མཛུབ་མོ་རེ་རེ་བྱས་ནས་ཕྲལ་དགོས་བྱུང་།  ཡིན་ན་ཡང་ད་རེབ་ཁོ་མ་ངུས།  སྐབས་དེ་དག་ལ་པར་པ་དེ་གཡས་རྒྱུགས་གཡོན་རྒྱུགས་ཀྱིས་པར་རྒྱག་ཅིང་།  ལྷ་མོའི་བྲང་ཁ་ལ་པར་ཆས་ཀྱི་གློག་འོད་ཡང་ཡང་འཚེར་བ་ན་ལྷ་མོས་མགྱོགས་པོར་ཚིལ་ལེན་གྱི་གོས་འདབས་མར་ཕབ་ནས་དར་དམར་གྱི་ཁ་ནས་ཕྲལ་མ་ཐག་པའི་ནུ་མ་བཀབ།

 

ང་།

 

“ཨ་མ། ཨ་མ།འདྲེ་ཕྲུག་འདིའི་གདོང་ལ་ལྟོས་དང་།”ཟེར་ནས་ལྷ་མོས་མཚར་སྐད་ཆེན་པོ་ཞིག་བརྒྱབ།  དོན་ཆུང་ལ་མཚར་སྐད་ཆེན་པོ་རྒྱག་པ་ནི་ལྷ་མོ་ཡི་སེམས་ཁམས་སྐྱིད་པའི་མཚོན་རྟགས་ཤིག་ཡིན།   ཉིན་གཉིས་ཀྱི་སྔོན་ནས་དར་དམར་གྱིས་རྩམ་སྐྱོ་རེ་ལྡེག་མགོ་བརྩམས་པ་ནས་ལྷ་མོའི་ཁ་ནས་མཚར་སྐད་ཐོན་པ་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད།

ད་ལྟ་ཡང་དར་དམར་གྱི་མདུན་ན་དཀར་ཡོལ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་གི་ནང་ལ་རྩམ་སྐྱོ་ཡོད་ཅིང་། ཁོའི་ལག་པ་ཆུང་ཆུང་གཉིས་ཀ་དང་ཁ་སྣ་གཉིས་ཀ་ཚང་མ་རྩམ་སྐྱོས་སྦགས་འདུག་པ་མཐོང་བ་ན་ལྷ་མོས་མཚར་སྐད་དེ་བརྒྱབ།

 

“ཨོ་ཡ།  ད་དེ་རེད།” བསྟན་པས་སྒེའུ་ཁུང་ཕྱི་ལོགས་ལ་བལྟས་ནས་དེ་སྐད་དུ་བརྗོད།

 

“ཅི་ཞིག་རེད་ཟེར་གྱི་ཡོད།” ལྷ་མོས་དེ་ལྟར་འདྲི་ཞོར་དུ་མོ་ཡང་སྒེའུ་ཁུང་ཁ་རུ་སོང་།

 

སྒེའུ་ཁུང་ཕྱི་ལོགས་ན་ད་ཅི་དར་དམར་གྱི་ཚ་གྲང་ལ་ལྟ་གི་ཡོང་བའི་ནད་གཡོག་མ་དེས་སྤྱི་བདེ་ལས་བྱེད་ཅིག་དང་མི་གཞན་པ་ཞིག་ལ་དར་དམར་གྱི་ནད་ཁང་ཡོད་སའི་ཁང་བསྟར་ལ་མཛུབ་མོས་བསྟན་ནས་ཅི་ཞིག་བཤད་བཞིན་འདུག

 

“ད་ང་འཛིན་བཟུང་བྱས་ན་བྱས།” བསྟན་པས་མུ་མཐུད་ནས་སྒེའུ་ཁུང་གི་ཕྱི་ལོགས་ལ་བལྟས་ནས་དེ་ལྟར་བརྗོད་རྗེས་ཡང་ན་རེ་ “ད་ཞི་ལུ་དྲག་བཞིན་པ་འདི་རེད།  ཡིན་ན་ཡང་ཁྱོད་གཉིས་ཇི་ལྟར་ཕ་ཡུལ་ལ་…”

 

“ཁྱོད་མེད་ན་ངེད་གཉིས་ཇི་ལྟར་ཕ་ཡུལ་ལ་ལོག་རྒྱུ།” ལྷ་མོས་བསྟན་པའི་ཚིག་མཚམས་བཅད་དེ་དེ་ལྟར་ཟེར་ནས་ངུས།

 

“པ་་་པ་་པ་་རྡ་་རྡ་་རྡ་”དར་དམར་གྱི་གོ་རྒྱུ་མེད་པའི་སྨྲ་བརྗོད་ཀྱིས་ལྷ་མོའི་ངུ་མཚམས་ཀྱང་བཅད།  ཁོའི་གདོང་པ་ཡང་སྐྱར་རྩམ་སྐྱོས་སྦགས་འདུག་ལ།  གཡས་ལག་ཀྱང་རྩམ་སྐྱོས་སྦགས་འདུག་པ་ལྷ་མོ་ལ་བསྟན་ནས་གོ་རྒྱུ་མེད་པ་ཞིག་བརྗོད་བཞིན་འདུག

 

“ཡ་བློ་མཐུན་བསྟན་པ།”མི་ཞིག་གིས་བསྟན་པའི་མིང་ནས་བོས་ཏེ་ཁང་མིག་དེའི་ནང་ལ་འཛུལ་ནས་ཡོང་།  དེ་ནི་བསྟན་པས་སྒེའུ་ཁུང་ནས་མཐོང་བའི་སྤྱི་བདེ་ལས་བྱེད་དང་མཉམ་དུ་ཡོད་པ་དེ་རེད།  ཁོའི་རྗེས་སུ་སྤྱི་བདེ་ལས་བྱེད་དེ་ཡང་འཛུལ་ནས་ཡོང་།  ཁོའི་གདོང་ལ་འཛུམ་ཞིག་ལངས་ཡོད་པ་མ་གཏོགས་ཅི་ཡང་མ་བཤད།

 

“ཁྱེད་གཉིས་ཀྱི་ཞི་ལུ་ན་ཡོད་པ་ངས་ཐོས་སོང་།  ཡིན་ན་ཡང་ཁ་རྩང་དེ་རིང་ཉི་མ་དམར་པོ་ཁོང་མ་བཞུགས་པའི་སེམས་སྡུག་དང་།  མྱ་ངན་ཆེན་མོའི་གྲ་སྒྲིག་གི་བྲེལ་ཟིང་གིས་དེ་རིང་བར་དུ་སྐོར་ཞིག་ཀྱང་རྒྱག་ཐུབ་མ་སོང་”ཟེར།

 

སྤྱི་བདེ་ལས་བྱེད་དེས་བསྟན་པ་དང་ལྷ་མོ་གཉིས་ཀྱིས་ཅི་ཡིན་མ་ཤེས་པར་འཐོམས་ནས་བསྡད་ཡོད་པ་མཐོང་སྐབས་“ཁོང་ནི་ཨོའུ་རྒྱ་རྫོང་གསར་བརྗེ་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་ཀྲུའུ་རིན་སྐལ་རྡོ་རེད།” ཟེར་ནས་སྐལ་རྡོ་ཀྲུའུ་རིན་ལ་ཐེངས་གཅིག་བལྟས་རྗེས་ཡང་ན་རེ་ “ཀྲུའུ་རེན་གྱིས་ཁྱོད་གཉིས་ཀྱི་ཞི་ལུ་ལ་སྨན་བཅོས་ཡག་པོ་བྱེད་དགོས་པའི་བཀའ་བཏང་བ་རེད།” ཟེར་ནས་ཡང་སྐལ་རྡོ་ཀྲུའུ་རེན་ལ་ཐེངས་གཅིག་བལྟས།

 

“རེད། བྱིས་པ་འདི་འདྲའི་ལོ་ཆུང་ཞིག་མའོ་ཀྲུའུ་ཞི་གཤེགས་པའི་མྱ་ངན་གྱིས་བཏུབ་འདུག་པ་ཐོས་སྐབས་ང་སེམས་འགུལ་དང་སེམས་ཁྲལ་གཉིས་ཀྱིས་འདུག་མི་བཟོད་པར་གྱུར་སོང་།” ཟེར་ནས་ཁོས་ནད་ཁང་གི་ནང་ལ་མིག་སྐོར་ཞིག་བརྒྱབ་རྗེས་ “ནད་ཁང་ཇི་འདྲ་རེད།  སྟབས་མི་བདེ་བ་འདྲ་འདུག་གམ།”ཞེས་དྲིས།

 

བསྟན་པ་དང་ལྷ་མོ་གཉིས་ཀྱིས་དེ་ལ་ལན་མ་བརྒྱབ་སྔོན་ལ་སྤྱི་བདེ་ལས་བྱེད་དེས་ “ཨོ་རེད།  ནད་ཁང་འདི་ཡང་སྐལ་རྡོ་ཀྲུའུ་རེན་གྱིས་དམིགས་བསལ་གྱིས་བཀོད་སྒྲིག་གནང་བ་རེད།  དེ་མིན་ན་ཁྱོད་གཉིས་ཁོ་ཚོ་ལྟར་འདུག་དགོས་པ་རེད།” ཟེར་ནས་སྒེའུ་ཁུང་ལས་མཐོང་བའི་སྨན་ཁང་གི་ར་སྐོར་ལ་མཛུབ་མོས་བསྟན།

 

དེ་ན་རས་གུར་དང་ཕྱིང་གུར་སྐོར་ཞིག་ཕིབས་འདུག་ལ།   རས་གུར་ཞིག་གི་སྒོ་འགྲམ་ན་རྒད་པོ་ཞིག་གིས་ཐང་ལ་བཏིང་བའི་སློག་པ་ཞིག་གི་ནང་ལ་ཤིག་འཐུ་བཞིན་འདུག  དེའི་འཁྲིས་ན་ཅི་ཡང་གྱོན་མེད་པའི་བྱིས་པ་དམར་རྗེན་གཉིས་རྩེ་མོ་རྩེད་བཞིན་འདུག

 

སྐལ་རྡོ་ཀྲུའུ་རེན་དར་དམར་གྱི་ནད་ཁྲིའི་སྟེང་ལ་བསྡད།  ཁོས་ལག་པ་བརྐྱངས་ནས་དར་དམར་གྱི་མགོ་ལ་བྱིལ་བྱིལ་བྱེད་འདོད་པ་འདྲ་ཡང་།  དར་དམར་ཁོ་ལ་སྐྲག་ནས་ངུ་བཞིན་ལྷ་མོ་ལ་ལག་པ་བརྐྱངས། ལྷ་མོས་དར་དམར་བང་རྩིས་བྱེད་སྐབས།  སྐལ་རྡོ་ཀྲུའུ་རེན་གྱིས་རང་གི་སྟོད་གོས་ཀྱི་ཁུག་མ་ནས་ཤེལ་རྒྱུ་དཀར་པོ་ཅན་གྱི་བྲང་འདོགས་མའོ་པར་ཞིག་བཏོན་ནས་དར་དམར་ལ་བསྟན།  དར་དམར་གྱིས་མའོ་གདོང་འཛུམ་རིས་ཅན་དེ་མཐོང་མ་ཐག་ཁོའི་ངུ་མཚམས་ཆད་པར་གྱུར།

 

“ངས་འདིའི་རྒྱབ་ཀྱི་ཁབ་བཟུང་བླངས་ཚར་བ་ཡིན།” སྐལ་རྡོ་ཀྲུའུ་རེན་གྱིས་ལྷ་མོས་བྲང་འདོགས་མའོ་པར་ལ་བལྟས་ནས་མོའི་ལག་པ་འགུལ་ཙམ་འགུལ་ཙམ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མཐོང་བ་ན་དེ་སྐད་ཟེར་ཞིང་།  ཡང་ཁོས་དར་དམར་ལ་བལྟས་ནས་ན་རེ་“ཁྱོད་འཚར་ལོངས་བྱུང་ན་ངས་ཁྱོད་ལ་དམག་གོས་ཤིག་དང་དམག་ཞྭ་ཞིག་ཉོ་ནས་ཡོང་།  དེ་དུས་བྲང་ཁ་ལ་བྲང་འདོགས་མའོ་པར་འདི་ཐོགས་དང་། ཁྱོད་ནི་ཨ་ཁུ་དམར་སྲུང་དམག་དང་འདྲ་བར་འགྱུར་”ཟེར།

 

དར་དམར་གྱིས་དེ་ལ་ལན་ཞིག་རྒྱག་གི་ཡོད་པ་དང་འདྲ་བར།  མིག་གིས་སྐལ་རྡོ་ཀྲུའུ་རེན་ལ་ལྟ་ཞིང་།  ལག་ཡས་ཀྱིས་བྲང་འདོགས་མའོ་པར་དེ་ཡར་ལ་བཏེགས་ནས་ “པ་་་པ་་་པ་་རྡ་་རྡ་་རྡ…”ཞེས་ལྡབ་ལྡིབ་ཀྱི་སྒྲ་ཕྱུང་ནས་ཅི་ཞིག་བཤད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་འདྲ།

 

“ངས་གསར་འགྱུར་ཚང་མ་བཀླགས་པ་ཡིན།  བྱིས་པ་ལོ་ཁ་མ་གང་བ་ཞིག་མའོ་ཀྲུའུ་ཞི་དགོངས་པ་རྫོགས་པའི་མྱ་ངན་གྱིས་ན་བར་གྱུར་པ་ནི་སྤྱིར་བཏང་ཞིག་མ་རེད།” སྐལ་རྡོ་ཀྲུའུ་རེན་གྱིས་དེ་ལྟར་བཤད་རྗེས་ད་ཅི་ནས་ཁོའི་མཆན་འོག་ཏུ་བཟུང་ཡོད་པའི་ཚགས་པར་དེའི་ཁ་ཕྱེ་ནས་བསྟན་པ་དང་ལྷ་མོ་གཉིས་ལ་བསྟན།

 

བསྟན་པ་དང་ལྷ་མོ་གཉིས་ཀྱིས་ཚགས་པར་ཐོག་གི་འདྲ་པར་མཐོང་བ་ན་ཧང་སངས་པར་གྱུར།  ཁོ་གཉིས་ཀྱིས་དང་པོ་མཐོང་བ་ནི་མྱ་ངན་ཚོམས་ཆེན་གྱི་ནང་དུ་མཐོང་བའི་རྒན་མོ་དེའི་འདྲ་པར་རེད། མོའི་ལུས་སྟོད་མར་ཅུང་ཙམ་སྒུར་ནས་བསྡད་ཡོད་ཀྱང་ཡར་དགྱེས་པའི་ངོ་གདོང་གི་སྟེང་དུ་སྐྲ་འདབས་མིག་ཆུ་ལ་འབྱར་འདུག  མོའི་མིག་གཉིས་ཟུམ་འདུག་ལ་སྨྲེ་ངག་འདོན་པའི་ཁ་གདངས་པའི་ནང་དུ་སོ་ཁ་ཤས་བུད་པ་ཡང་གསལ་པོར་མཐོང་ཐུབ།

དེའི་གཡས་ཕྱོགས་ན་ཁོ་གཉིས་ཀྱི་ཞི་ལུ་དར་དམར་གྱིས་ལྷ་མོའི་ནུ་མ་གཡས་པ་ནུ་བཞིན་ལག་པ་ཆུང་ཆུང་ཡ་གཅིག་མོའི་བྲང་ཁ་གཡོན་པའི་ཐོག་གི་བྲང་འདོགས་མའོ་པར་དེ་ལ་འཐམས་ནས་བསྡད་ཡོད།  ལྷ་མོས་འདྲ་པར་དེ་ལས་རང་གི་ནུ་མ་མཐོང་བ་ན་རང་དབང་མེད་པར་སློག་པའི་གོང་བ་ཡར་འཐེན།

 

འདྲ་པར་དེ་གཉིས་ཀྱི་སྟེང་འོག་ན་ཡི་གེ་མང་པོ་ཞིག་བྲིས་འདུག  བསྟན་པས་“ཆུང་ལོ་་་གཅིག་་་ནས་་་རྒས་་་ལོ་་་བདུན་ཅུ་་་བར་་་མྱ་ངན་…”ཞེས་ཡི་གེ་ཆེན་པོའི་ཕྲེང་དེ་ཆད་མ་མཐུད་ཀྱིས་ཀློག་སྐབས་ “ཟླ་དགུ་བའི་ཚེས་དགུ་ཉིན་དར་དམར་བྲང་འདོགས་མའོ་པར་ལ་འཐམས་ནས་ཉིན་མཚན་གཉིས་ཀར་ངུས་ཡོད་པ་འདྲ།  མ་རེད་དམ།” སྐལ་རྡོ་ཀྲུའུ་རེན་གྱིས་དེ་ལྟར་དྲིས།

 

ལྷ་མོས་དེ་ལ་ལན་ཇི་ལྟར་རྒྱག་རྒྱུ་མ་ཤེས་ཏེ་བསྟན་པ་ལ་བལྟས།  བསྟན་པ་ཡང་ཅུང་ཙམ་འཚབ་ཉམས་ཀྱིས་ “རེད།  རེད།  ཡིན་ན་ཡང་ད་ཇེ་དྲག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་འདུག   ཁ་རྩང་ནས་རྩམ་སྐྱོ་རེ་ཡང་ལྡག་མགོ་ཚུགས་སོང་།”ཟེར།

 

བསྟན་པའི་གཏམ་ལན་ནི་སྐལ་རྡོ་ཀྲུའུ་རེན་གྱི་གཏམ་ལན་ལ་མི་འགྲོ་ན་ཡང་ཁོས་དེ་ལ་ཅི་ཡང་མི་སྙམ་པར་ན་རེ། “བྱིས་པ་འདི་འདྲའི་ཆུང་ཆུང་ཞིག་མའོ་ཀྲུའུ་ཞི་ལ་འདི་ལྟར་བློ་དཀར་བ་ནི་ཕ་མ་གཉིས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་མིན་ན་གང་ཡིན།  ཁྱོད་ཚང་ལྟ་བུའི་ཁྱིམ་ཚང་ཞིག་ང་ཚོའི་རྫོང་ཁོང་ན་ཡོད་ན་ང་ཚོའི་རྫོང་གི་རྒྱན་ཆ་ཞིག་རེད།”ཟེར་བ་ན།

བསྟན་པ་དང་ལྷ་མོ་གཉིས་ཡོངས་སུ་འཐོམས་པར་གྱུར།  ལྷ་མོས་ཡང་བསྟན་པ་ལ་བལྟས།   བསྟན་པས་ཅི་ཞིག་བཤད་འདོད་པ་འདྲ་ཡང་ངག་ནས་ཚིག་མ་ཐོན།

 

སྐལ་རྡོ་ཀྲུའུ་རེན་གྱིས་བཟའ་ཟླ་དེ་གཉིས་འཐོམས་ཀྱི་ཡོད་པ་ཚོར་ནས་ “ང་ཚོས་ཁྱོད་ཚང་གི་བཟའ་ཚང་ང་ཚོའི་རྫོང་ཁོང་དུ་བསྡད་ན་བསམས་ནས་འདུག་སའི་ཐོན་སྐྱེད་རུ་ཁག་གཏན་འཁེལ་བྱས་ཏེ་རྫོང་གསར་བརྗེ་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་ནས་སྦྲ་གུར་དང་།  བཞོན་མ་དང་ཁལ་མ་ཚང་མ་སྦྱོར་འཇགས་བྱ་རྒྱུ་བྱས་ཡོད།” ཟེར་ནས་ཁོའི་མཉམ་དུ་ཡོང་བའི་སྤྱི་བདེ་ལས་བྱེད་དེ་ལ་བལྟས།

སྤྱི་བདེ་ལས་བྱེད་དེས་ཁོའི་ཕྲག་ཁུར་གྱི་ཁུག་མ་ནས་ཤོག་གུ་ཁ་ཤས་བཏོན་ཡོང་ནས་ “འདི་ལ་མཛུབ་ཐེལ་རྒྱོབས་དང་།” ཞེས་བསྟན་པ་ལ་གཏད་པར།  བསྟན་པས་དེ་ཅི་ཡིན་འདི་ཡིན་མི་ཤེས་ཤིང་།  ཅི་བྱེད་འདི་བྱེད་མི་ཤེས་པར་ཧད་དེ་ཡོད་པའི་སྐབས་ཡང་སྐལ་རྡོ་ཀྲུའུ་རེན་ན་རེ་ “ཐོན་སྐྱེད་རུ་ཁག་དེ་རྫོང་ཐོག་འདི་ནས་ཐག་རིང་པོ་མིན།  གནངས་ཉིན་གསར་འགོད་པ་ཞིག་ཁྱོད་ཚོར་བལྟ་རུ་ཡོང་རྒྱུ་རེད། ”ཟེར་ནས་ནད་ཁང་གི་སྒོ་ཕྱེས།

 

བསྟན་པ་ད་དུང་ཧད་ནས་བསྡད་ཡོད་པའི་སྐབས་ལ་སྤྱི་བདེ་ལས་བྱེད་དེས་ཁོའི་མཛུབ་མོ་མཚལ་གྱི་ནང་ལ་བསྒྲེས་ནས་ཤོག་གུའི་ཐོག་ལ་མནན་རྗེས་ན་རེ།  “སང་ཉིན་ཕྱི་དྲོ་ང་ཡོང་ནས་ཁྱོད་ཚོ་བསྐྱལ་ནས་ཐོན་སྐྱེད་རུ་ཁག་དེ་ལ་འགྲོ།” ཞེས་ནད་ཁང་གི་སྒོ་ཁྲོག་སེ་བརྒྱབ་ནས་སོང་།

 

བསྟན་པ་ད་དུང་ཧད་ནས་བསྡད་ཡོད། ནད་ཁང་གི་སྒོ་ཡང་སྐྱར་ཕྱེས།  སྤྱི་བདེ་ལས་བྱེད་དེས་ལུས་སྟོད་ནང་ལ་འཛུལ་ནས་ “སུ་ལ་ཡང་ཁྱོད་ཚོ་རུ་ཡོང་ཡིན་པ་བཤད་མི་དགོས། གནངས་ཉིན་གསར་འགོད་པ་ལ་ཡང་བཤད་མི་དགོས་” ཞེས་བཤད་རྗེས་ཡང་སྐྱར་ནད་ཁང་གི་སྒོ་ཁྲོག་སེ་བརྒྱབ།

 

བསྟན་པའི་མཛུབ་ཐེལ་མནན་པའི་མཛུབ་རྩེ་དེ་ལ་འཁྱག་སིབ་སིབ་ཀྱི་ཚོར་བ་ཞིག་སྐྱེས། ཁོས་མཛུབ་རྩེ་དམར་པོ་དེ་ལ་བལྟས་པས།  མཚལ་དམར་གྱི་འོག་ན་ཧ་ཅང་གསལ་བའི་དུང་དཀར་གཡས་འཁྱིལ་གྱི་མཛུབ་རིས་བརྩེགས་མ་དེ་མཐོང་བ་ན་ཁོ་ཧང་སངས་པར་གྱུར།  ཁོས་རང་གི་མཛུབ་མོ་དེས་ཉིན་རེར་ཉུང་མཐའ་ཡང་ཐེངས་རེར་རྩོམ་སྐྱོ་རེ་ལྡག་པ་ལ།  དུང་དཀར་གཡས་འཁྱིལ་གྱི་མཛུབ་རིས་དེ་དེ་རིང་བར་དུ་མ་མཐོང་བ་ཅི་ཡིན་ནམ་སྙམ།

 

བསྟན་པའི་སྣ་ལམ་ལ་སྐྱག་དྲི་ལྟ་བུ་ཞིག་འཐུལ་ཡོང་བ་དང་མཉམ་དུ་རྣ་ལམ་ལ་“འདྲེ་ཕྲུག་འདིར་ལྟོས་དང་།” ཞེས་ཡང་ལྷ་མོའི་དགའ་སྣང་གི་མཚར་སྐད་ཆེན་པོ་དེ་གྲགས་ཡོང་།

 

བསྟན་པས་དར་དམར་ལ་བལྟས་པར།  ད་རེབ་ལྷ་མོས་མཚར་སྐད་རྒྱག་ས་ནི་དོན་ཆུང་ཞིག་གཏན་ནས་མ་རེད།  དར་དམར་གྱིས་ཉལ་ཁྲིའི་ཐོག་ལ་ཕེ་ཕེ་སླ་བོ་གོར་མོ་ཞིག་བཏང་ཡོད་པའི་ནང་ལ་བྲང་འདོགས་མའོ་པར་དེ་སྒྲེ་སྒྲེ་བྱེད་ཅིང་། ཁ་ནས་ཁ་ཆུ་བཞུར་ཞོར་དུ་ཡང་“པ་་་པ་་་པ་་་རྡ་་་རྡ་་་རྡ”ཞེས་གོ་རྒྱུ་མེད་པ་དེ་སྨྲ་བཞིན་ཡོད།

 

འདི་ནི་ཉིན་དུ་མའི་རིང་ལ་དར་དམར་གྱིས་ཕེ་ཕེ་བཏང་བ་ཐེངས་དང་པོ་ཡིན། བསྟན་པས་དེ་མཐོང་ནས་ཁོའི་གདོང་ལ་ཡང་ཉིན་དུ་མའི་རིང་གི་འཛུམ་མདངས་དང་པོ་དེ་ལངས། ཡིན་ན་ཡང་འཛུམ་མདངས་དེ་མགྱོགས་པོར་ཡལ། ཁོས་མྱུར་དུ་ནད་ཁང་གི་སྒོ་ལ་ནང་ལྕགས་བརྒྱབ། ལྷ་མོས་བྲེལ་འཚབ་ཀྱིས་དར་དམར་གྱི་ལག་ནས་བྲང་འདོགས་མའོ་པར་བླངས་ནས་ད་ནངས་འཐུང་འཕྲོར་ལུས་ཡོད་པའི་ཇ་དཀར་ལ་ཧུབ་གཅིག་བརྒྱབ་ནས་དེའི་ཐོག་ལ་ཕུ་གཏོར་བྱས་ཀྱང་མང་ཆེ་བ་དེའི་ཐོག་ལ་མ་བབས།  དེའི་ཐོག་ལ་བབས་པའི་ཐིགས་པ་ཞིག་གི་འོག་ནས་འཛུམ་བག་ཅན་གྱི་མའོ་ཀྲུའུ་ཞི་ཡི་མིག་ཡ་གཅིག་མངོན་འདུག་པ་དེས་མིག་ཡ་གཅིག་བརྡབས་ནས་རྩེད་མཚར་གྱི་གསང་བརྡ་ཞིག་སྟོན་གྱི་ཡོད་པ་དང་འདྲ།

 

(༢༠༡༢  ཨ་རིའི་གྲོང་ཁྱེར་ནེའུ་ཡོག་ཏུ།)

Read Next